In het onderwijs zijn ze ermee bezig, psychiatrische patiënten zouden er baat bij hebben en er is een wildgroei aan cursussen: mindfulness lijkt een blijvertje. De levenshouding maakt nu zelfs zijn opwachting op de werkvloer: ook in Nederland bieden meer en meer bedrijven het aan.
"Sinds afgelopen zomer groeit ons aantal klanten echt flink", vertelt Wibo Koole, directeur van het Centrum voor Mindfulness in Amsterdam. "Het zijn kleine en grote organisaties uit heel verschillende sectoren: tech-bedrijven, marketingorganisaties, gemeentes en ziekenhuizen."
Stilteruimte
Nadat Ronald Morcus anderhalf jaar geleden zelf een mindfulnesscursus had gedaan, was hij om: bij zijn bedrijf is mindfulness tegenwoordig een standaard onderdeel van het HR-beleid. De algemeen directeur van marketingorganisatie Oxyma biedt zijn werknemers nu cursussen aan en heeft een stilteruimte ingericht waar ze zich kunnen terugtrekken. "Onze mensen zijn onze kracht", legt Morcus uit. "Ik vind het vanzelfsprekend dat we met hen goed willen omgaan."
Kan geen kwaad, zou je denken. Toch waarschuwen deskundigen: bedrijven zetten het soms om de verkeerde redenen in.
Valkuilen
"Het grote gevaar is dat bedrijven het puur inzetten in dienst van de doelen van het bedrijf, in plaats van voor het welzijn van de medewerker.” Dat zegt Anne Speckens, hoogleraar psychiatrie aan de Radboud Universiteit. Ze doet onderzoek naar mindfulness.
“Ik begrijp de groeiende populariteit van mindfulness in het bedrijfsleven heel goed. We besteden een groot gedeelte van onze tijd aan werk en we staan steeds meer onder druk. Als je mensen kunt leren meer stil te staan bij wat ze voelen en denken en hoe ze omgaan met dingen, dan kan dat alleen maar een positief effect hebben op hun welzijn en op de werksfeer. En dus op het uiteindelijke product."
Bedrijven moeten het niet alleen maar gebruiken om de stressbestendigheid van werknemers te verhogen.
Cursus stressvermindering?
Uit een recente analyse van 209 wetenschappelijke studies naar de effectiviteit van mindfulness blijkt dat het leidt tot een vermindering van depressieve klachten, angstklachten en pijn, vertelt Speckens. "Het kan niet alleen burn-out-klachten voorkomen of verminderen, het leidt ook tot een groter psychisch welbevinden van mensen. Mensen hebben een groter aanpassingsvermogen en zijn flexibeler.”
Logisch dus, dat bedrijven staan te trappelen om hun werknemers wat mindfuller te maken. En daar wringt het, zegt Speckens. “Bedrijven moeten het niet alleen maar gebruiken om de productiviteit en de stressbestendigheid van werknemers te verhogen. Dat is niet wat mindfulness is, het moet geen cursus stressvermindering zijn."
Ik zie het als een absolute voorwaarde om duurzaam succesvol te zijn. Het is een langetermijninvestering.
Prestatiegericht
"Natuurlijk komt het ons bedrijf goed uit dat het ziekenverzuim daalt, en werknemers minder stress voelen", zegt Morcus van Oxyma. "Er werken hier veel mensen met een enorme drive. Mensen voelen druk, voelen zich opgejaagd, krijgen burn-out-achtige verschijnselen. Daar wilden we iets aan doen. Ik zie dat als een absolute voorwaarde om duurzaam succesvol te zijn."
"Maar het beperkt zich niet tot het zakelijke: het is de bedoeling dat ze zowel op werk als in privésfeer goed in hun vel zitten. Het is een langetermijninvestering."
Zelf doen?
Met een workshopje van twee dagen ben je er niet. "Maar mindfulness is een vaardigheid. Het is iets wat je leert door het zelf te doen", zegt Speckens.
Doen en blijven doen dus. “Mindfulness is geen quickfix voor je problemen, geen truc, geen makkelijke oplossing. Het is een methodiek die je je eigen moet maken, waardoor je echt op een andere manier in het leven komt te staan.”