Krijgt Google straks een miljardenboete?
Al jarenlang doet de Europese Commissie onderzoek naar machtsmisbruik door Google. Vandaag heeft commissaris Vestager van Mededinging officieel een aanklacht ingediend. Wat zijn de gevolgen hiervan? Zes vragen over de strijd tussen Google en de Europese Unie.
Waar draait de aanklacht om?
De Europese Commissie gaat de komende tijd twee zaken onderzoeken. Als eerste wordt er gekeken of Google zijn dominante marktpositie als zoekgigant in Europa misbruikt om zijn eigen producten beter in de schijnwerpers te zetten.
Stel dat je zoekt naar een fiets. Google toont dan eerst resultaten van zichzelf en daarna pas van andere partijen zoals Amazon. Bovendien heeft Google het een stuk makkelijker gemaakt om bijvoorbeeld direct via Google een hotel te boeken. Ook dat is volgens de commissie oneerlijke concurrentie.
Daarnaast start de commissie een onderzoek om uit te vinden of Google misbruik maakt van de dominante marktpositie die Android, het besturingssysteem voor smartphones en tablets, heeft. De commissie wil weten of andere partijen wel genoeg de ruimte krijgen.
Is Google echt zo dominant?
In Europa heeft Googles zoekmachine een zeer groot marktaandeel. Volgens gegevens van StatCounter had Google vorig jaar een aandeel van meer dan 92 procent. Bing had 2,6 procent en Yahoo 2,3 procent. Daarmee is Google, zeker in de Europese Unie, een heel machtige speler.
Hetzelfde geldt voor Android. Googles besturingssysteem heeft wereldwijd een marktaandeel van 76 procent, berekende onderzoeksbureau IDC. Op nummer twee staat iOS van Apple, met 19 procent.
Hoe reageert Google?
Google is het niet eens met de aanklachten uit Brussel. Volgens de zoekgigant is er helemaal geen sprake van machtsmisbruik. Het bedrijf verweert zich met een aantal argumenten.
In 2010 kocht het bedrijf een zoekmachine voor vliegtickets. Veel concurrenten waren bang dat hun dat klanten zou kosten. De Washington Post concludeerde vorig jaar dat van die kritieken weinig waar bleek te zijn. Er is dus helemaal geen sprake van machtsmisbruik, betoogt Google.
Verder zegt het bedrijf dat er voor consumenten meer keus is dan ooit tevoren, in onder meer het aantal webwinkels en zoekmachines. Zo wijst Google op grote spelers als Amazon en eBay.
Over Android zegt Google dat het bedrijf niet de enige is die van het succes profiteert. Google wijst op fabrikanten en ontwikkelaars die dankzij het Android-platform nieuwe producten kunnen ontwikkelen.
Wat gaat er de komende tijd gebeuren?
In de afgelopen jaren heeft de Europese Commissie van onder meer zoekmachine Expedia en softwaremaker Microsoft een klacht binnengekregen over de dominante positie van Google. Al deze klachten zijn door de commissie verzameld en bekeken.
Met de mededeling van vandaag stelt de Europese Commissie dat er genoeg gronden zijn om Google aan te klagen voor machtsmisbruik. Google heeft tien weken de tijd om te reageren op de twee aanklachten.
De komende tijd zullen Google en de Europese Commissie verder praten over dit onderwerp. Er zullen nog veel gesprekken volgen, denkt Nico van Eijk, hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Dit is een zeer complexe zaak waar het laatste woord absoluut nog niet over is gezegd. Er moet hier nog heel veel over worden nagedacht."
Daarnaast ligt deze zaak ook bij de commissie ingewikkeld, zegt Van Eijk. "De Europese Commissie zal het zelf misschien niet toegeven, maar zij hebben het hier ook best moeilijk mee."
Is dit vaker gebeurd?
In de afgelopen jaren heeft Microsoft het ook vaak aan de stok gehad met de Europese Commissie. Recentelijk keek de commissie naar de monopoliepositie van webbrowser Internet Explorer. In 2013 kreeg de softwaremaker een boete van 561 miljoen euro omdat het bedrijf Explorer voortrok.
Toch moeten we die zaak volgens Van Eijk niet met Google vergelijken. "Die zaak was veel breder en bevatte veel meer onderdelen dan alleen het probleem met de browsers."
De boete had overigens veel hoger kunnen uitvallen. De commissie mag maximaal 10 procent van de jaaromzet vragen. Omdat Microsoft meewerkte was de boete 3 procent van de jaaromzet.
Wat als Google schuldig wordt bevonden?
Als de Europese Commissie concludeert dat er inderdaad sprake is van machtsmisbruik, hangt het bedrijf een miljardenboete boven het hoofd. Daarnaast is het goed mogelijk dat Google in Europa zijn zoekresultaten moet gaan aanpassen zodat de concurrentie beter zichtbaar is.
Zover is het echter nog lang niet, stelt Van Eijk. "De Europese Unie heeft geen traditie waarin er extreem hoge boetes worden opgelegd voor zaken die in de ict spelen. Ze zijn in de praktijk bijzonder moeilijk om op te leggen."