Nederland mag zich niet bemoeien met goud van de Krim
Nederland mag niet meedoen aan de rechtszaak over het goud van de Krim. Oekraïne wel. Dat heeft de rechtbank Amsterdam vandaag besloten.
Vier musea op de Krim begonnen vorig najaar een rechtszaak tegen het Amsterdamse Allard Pierson Museum. Ze eisten ruim duizend kostbaarheden terug die ze vorig jaar in bruikleen hadden gegeven aan dit museum. Begin dit jaar mengden Oekraïne en Nederland zich als derde en vierde partij in deze juridische procedure.
Geen enkel belang
De musea op de Krim tekenden vervolgens bezwaar aan tegen de tussenkomst van Nederland. "Want de staat heeft geen enkel belang en heeft niets voor zichzelf te vorderen", aldus advocaat Michiel van Leeuwen. De bemoeienis van Oekraïne begrijpen de musea wel, omdat dit land vindt dat het eigenaar is van de voorwerpen.
De rechtbank Amsterdam stelt de musea op de Krim nu dus in het gelijk. Volgens de rechtbank heeft de Staat "onvoldoende gemotiveerd toegelicht hoe de uitspraak in de rechtszaak nadelige gevolgen voor hem kan hebben". Ook oordeelt de rechtbank dat het doel dat Nederland heeft met de bemoeienis in dit geval niet toepasselijk is.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt namens de Staat het vonnis te gaan bestuderen en zich te beraden op mogelijke vervolgstappen. Ook schrijft ze: "We zijn het eens met de rechtbank dat de Staat geen hoofdrolspeler is in deze kwestie. Dat laat onverlet dat de internationaalrechtelijke kant van deze zaak moet worden meegewogen. Het is jammer dat dat volgens de rechtbank onvoldoende aanleiding is voor een eigen procespositie voor de Staat."
Ik vermoed dat de Staat deze uitspraak niet zo erg vindt.
De Krimmusea zijn tevreden met de uitspraak, omdat een vierde partij alleen maar tot vertraging en extra kosten zou hebben geleid, zo meldt hun advocaat. “Ik vermoed ook dat de Staat het niet zo erg vindt, omdat langs diplomatieke wegen tegen de Republiek gezegd kan worden: we hebben ons best gedaan je te helpen, maar de onafhankelijke rechter heeft nu eenmaal anders beslist.”
Annexatie
Van februari tot en met augustus vorig jaar werden in het Allard Pierson Museum ruim duizend gouden voorwerpen, speciale lakdoosjes, grafzerken en stenen uit de Krim tentoongesteld.
Gedurende deze periode annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland. Vervolgens eiste zowel Rusland als Oekraïne de kunstcollectie op. Rusland wil dat het goud teruggaat naar de Krim, maar volgens Oekraïne hoort de collectie thuis in de hoofdstad Kiev.
Cultureel erfgoed
Het Allard Pierson Museum besloot na afloop van de expositie de stukken in Nederland te houden. Het museum wilde wachten op een uitspraak van een rechter. De vier Krim-musea waren het daar niet mee eens en startten vorig najaar een juridische procedure tegen het Allard Pierson Museum.
Nederland mengde zich begin dit jaar in de zaak om te voorkomen dat internationale afspraken over cultureel erfgoed worden geschonden. Ook wil Nederland dat de voorwerpen pas teruggaan naar de rechtmatige eigenaar als helemaal duidelijk is wie dat is. Als de rechter de voorwerpen bijvoorbeeld zou toewijzen aan de Krimmusea, moeten zij eerst nog een eventueel Hoger Beroep van Oekraïne afwachten. Als ook die rechter tot hetzelfde besluit komt, mogen de spullen daadwerkelijk terug naar de Krim.
Wanneer de rechtszaak plaatsvindt, is nog niet bekend.