Vijf vragen over verkiezingen Nigeria

• 

  Kees Broere

  Correspondent Afrika.

Het zijn de spannendste verkiezingen in Nigeria sinds het einde van de militaire dictatuur in 1999. Zes weken geleden werden ze uitgesteld in verband met de strijd tegen Boko Haram, maar vandaag mogen de Nigerianen dan toch hun president kiezen. Hoewel er veertien kandidaten zijn, gaat de strijd vooral tussen president Goodluck Jonathan en oud-dictator Mohammed Buhari.

Gevreesd wordt dat de verliezer zijn aanhangers niet in toom kan houden en dat er, net als na de vorige verkiezingen, honderden doden vallen. Vijf vragen aan correspondent Kees Broere in Nigeria.

Welke kandidaat heeft de meeste kans om te winnen?

De reden dat president Goodluck Jonathan uitstel van de verkiezingen wilde, was officieel dat de veiligheidstroepen nodig waren om Boko Haram uit te roeien. Maar iedereen weet dat hij meer tijd nodig had voor zijn campagne en om geld uit te geven. In de tussentijd is zijn tegenstander Buhari zonder geld komen te zitten en heeft Jonathan de staatskas gebruikt om traditionele leiders om te kopen en mensen die de stemmen tellen.

Daarmee heeft de president zijn verlies in de peilingen ingelopen, maar het is nog volstrekt onvoorspelbaar wie er gaat winnen. Misschien is er wel een tweede ronde nodig.

Waarom stemmen mensen op de huidige president Jonathan?

Mensen die op Jonathan stemmen doen dat deels uit loyaliteit: hij is ‘the devil you know.’ Zijn kiezers zijn vooral christenen uit het zuiden, maar ook mensen die vinden dat hij toch wel wat heeft verbeterd.

Onder Jonathan is Nigeria minder afhankelijk geworden van de oliesector. De landbouw is sterk gegroeid, maar ook de IT- en de telecomsector. Daarin zijn de afgelopen jaren meer banen gecreëerd dan in de oliesector.

Waarom stemmen ze op oppositieleider Buhari?

In Nigeria wordt deels langs religieuze lijnen gestemd, dus veel moslims uit het noorden kiezen voor Buhari. Maar er zijn ook mensen die op Buhari stemmen uit protest - omdat ze niet op Jonathan willen stemmen. Ze beschouwen Jonathan als een president met weinig macht, die te makkelijk te beïnvloeden is door dubieuze figuren om hem heen.

Ze zien oud-dictator Buhari als een man met meer daadkracht, maar aan de andere kant wordt ook wel gezegd dat hij oud en moe is. Bovendien wordt Buhari omringd door de oude kliek van voor de democratie, waar veel Nigerianen niets meer mee te maken willen hebben.

Zullen de verkiezingen vreedzaam verlopen?

De grootste angst is of er weer geweld uitbreekt, net als vorige keer. Ik spreek veel mensen op straat die voor de zekerheid maar extra bonen en rijst inslaan. De verkiezingen van 2011 waren niet alleen de meest frauduleuze verkiezingen ooit, maar met zo’n 800 doden ook de meest gewelddadige. Ook nu weer moet er een verliezer uit de bus komen. Hoe gaat hij zijn verlies accepteren?

Jonathan en Buhari hebben deze week een vredesakkoord gesloten, waarachter ze zich makkelijk kunnen verschuilen. Maar het verliezen van macht betekent in Nigeria ook het verliezen van toegang tot geld. Dus er hoeft maar een prominent lid van de verliezende partij zijn aanhangers op te hitsen, en de vlam slaat weer in de pan.

Heeft de president Boko Haram nu echt een kopje kleiner gemaakt?

Boko Haram heeft de afgelopen zes weken inderdaad terrein verloren. Maar het is zeer de vraag of dat dankzij de inspanningen van het Nigeriaanse leger is. Het komt vooral doordat ook de legers van buurlanden Boko Haram zijn gaan bestrijden, met name het goed getrainde leger van Tsjaad.

De president van Tsjaad zei deze week in een interview: "Ik weet niet wat Jonathan allemaal aan het doen is geweest, maar wij zijn tijdens onze strijd tegen Boko Haram geen Nigeriaanse militair tegengekomen". En overigens pleegt Boko Haram nog steeds bomaanslagen en ontvoeren ze nog steeds mensen. Een jihadistische terreurbeweging die al zes jaar dood en verderf zaait, kun je natuurlijk niet in zes weken uitroeien.