"Ik vraag me serieus wel eens af wie er in de cockpit naast me zit. Wie garandeert me dat je hem of haar kunt vertrouwen? Misschien is er net iets verschrikkelijks in iemands leven gebeurd waardoor hij het allemaal niet meer ziet zitten? Ik hoop niet dat ik zoiets ooit ontdek als ik na een bezoekje aan de wc geconfronteerd word met een cockpitdeur die nooit meer opengaat.”
Met deze woorden sluit de ervaren piloot Jan Cocheret zijn column af. Een column die twee maanden geleden al in het luchtvaartmagazine Piloot en Vliegtuig verscheen.
De situatie werd dinsdag werkelijkheid voor de gezagvoerder van Airbus A320 die in de Alpen crashte. Zijn Duitse co-piloot Andreas Lubitz besloot die dag het Gemanwings-toestel doelbewust neer te laten storten. Alle 150 inzittenden komen om het leven.
"Een nachtmerrie die werkelijkheid wordt", zegt Cocheret, die al 35 jaar in het vak zit. Begin dit jaar vond hij de column te heftig om op internet te plaatsen. Het zou te veel angst oproepen. Uiteindelijk publiceert hij het stuk alleen in een vakblad. Als vanochtend duidelijk wordt dat de gezagvoerder is buitengesloten door zijn co-piloot, besluit de vlieger dat hij zijn "gedachten over de gesloten cockpitdeur toch met een breder publiek wil delen".
- NOS / Rosemarie Escher
De deurprocedure in een Airbus A320 - NOS / Rosemarie Escher
De deurprocedure in een Airbus A320 - NOS / Rosemarie Escher
De deurprocedure in een Airbus A320 - NOS / Rosemarie Escher
De deurprocedure in een Airbus A320 - NOS / Rosemarie Escher
De deurprocedure in een Airbus A320
De extra beveiligde deur is geïntroduceerd na de aanslagen in New York van 11 september 2001. "Vanaf het begin vond ik het al verschrikkelijk", zegt Cocheret. "Het probleem is: als iemand kwade gedachtes heeft en van buitenaf naar binnen wil komen, zal de deur dat tegenhouden. Dat probleem is dus opgelost. Maar wat als de oorzaak van het probleem al in de cockpit zit, zoals nu?"
Het zorgt ervoor dat een piloot alleenheerschappij heeft, vindt Cocheret. "Dat heeft hij gedaan. De macht overgenomen in het vliegtuig. Hij kan op dat moment denken: 'Ik zit in de cockpit. De deur is dicht. Ik doe hem niet open. Ik doe met dit vliegtuig wat ik wil. Ik heb de macht.'"
De oplossing?
Cocheret denkt dat het Amerikaanse systeem snel wordt ingevoerd, waarbij er altijd een tweede persoon in de cockpit aanwezig is. Dus óók als één van de piloten naar de wc moet. "Het is een simpele maatregel om in te voeren."
Eenmansacties zoals Lubitz uithaalde zijn niet te voorkomen, stelt Cocheret. Hij heeft geen twijfels over de psychologische testen die bij de piloten worden uitgevoerd. "Voor 99,99 procent zijn dit soort situaties uitgesloten. Er worden talloze tests gedaan, piloten worden zwaar onder druk gezet. Maar mensen zijn professionals, die zich kunnen gedragen zoals het hoort. Zo heeft niemand door dat er iets aan scheelt."
Nu gaat de discussie over twee piloten waar er een eentje weg gaat. Een buschauffeur of treinmachinist is alleen. Hoe stabiel is diegene? Als die kwaad wil, kan dat natuurlijk ook.
Cocheret dacht vanmiddag vooral aan de ouders van co-piloot Lubitz. "Eergisteren werden zij geconfronteerd met het verlies van hun zoon. Hij was toen nog slachtoffer, nu dader. Die mensen zullen een totaal verwoest leven hebben. Verschrikkelijk. Pure machteloosheid."
