Zes vragen over matchfixing

Onderzoeksjournalisten van de Volkskrant meldden op zaterdag 17 januari in hun krant dat in 2009 minstens twee eredivisiewedstrijden van Willem II zijn gemanipuleerd. Matchfixers uit Singapore zouden Willem II-speler Ibrahim Kargbo 100.000 euro per wedstrijd hebben betaald om met een aantal doelpunten verschil te verliezen. Hij zou als onderaannemer ook enkele medespelers erbij betrokken hebben.

Waarom is matchfixing een probleem?

In de eerste plaats omdat de geloofwaardigheid van het voetbal in het geding is. Toeschouwers zullen weinig belangstelling hebben voor wedstrijden waarvan de uitslag al vaststaat.

Maar het is ook een breder maatschappelijk probleem. Volgens Interpol worden met illegaal gokken wereldwijd honderden miljarden euro’s per jaar verdiend. Geld is macht. Criminelen die veel verdienen met matchfixing kunnen dat geld ook inzetten voor andere criminele activiteiten.

Interpol zegt bewijs te hebben dat criminele groeperingen in China, Rusland, de Balkan, de VS en Italië aanzienlijke bedragen verdienen met matchfixing.

Neemt het de laatste jaren toe?

Matchfixing is er altijd geweest. Al in de oudheid werden er aanzienlijke bedragen ingezet om wedstrijden tijdens de Griekse Olympische Spelen te manipuleren.

Maar de indruk is zeker dat het de laatste jaren een hoge vlucht neemt. Door internet is het makkelijk geworden op wedstrijden in de hele wereld te gokken. De laatste jaren zijn in 80 landen strafonderzoeken naar matchfixing gestart en zijn goksyndicaten met een gezamenlijke omzet van miljarden euro’s opgerold.

In veel landen zijn trainers, spelers, scheidsrechters en criminelen veroordeeld voor matchfixing, ook in onze buurlanden België en Duitsland. In België was een Chinese ‘investeerder’ de spil van een omvangrijke zaak, in Duitsland werden minstens tientallen wedstrijden ‘gekocht’ door Kroatische criminelen.

In beide landen ging het overigens om clubs uit de tweede divisie. De Duitse strafzaak loopt nog steeds. Onlangs leverde Nederland beroepsgokker Paul R. uit aan Duitsland. De Duitse justitie ziet ‘Rooie Paul’ als spil van een internationaal goksyndicaat dat spelers en trainers in verschillende Europese landen omkocht.

Zelfs wedstrijden op de lagere niveaus worden gefixt. Hoe is dat te verklaren?

Dat kan te maken hebben met de salarissen. Voor een speler die 20.000 euro per jaar verdient is een bedrag van 5000 euro interessanter dan voor een speler die 200.000 euro opstrijkt. Ook zijn wedstrijden op een lager niveau minder zichtbaar: er is minder publiek, er zijn minder televisiecamera’s, er wordt minder over geschreven enzovoort.

Interessant in dit verband is dat tijdens de winterstop oefenduels van ADO Den Haag en Heerenveen in Spanje mogelijk zijn gemanipuleerd. In de tweede helft werd er bij gokbedrijven ineens opvallend veel ingezet op deze wedstrijden. Bovendien kreeg Heerenveen (tegen Standard Luik) drie strafschoppen tegen. Toen de derde gemist werd, liet de scheidsrechter hem overnemen, waarop Heerenveen van het veld stapte.

Maar uit het gepubliceerde onderzoek van Van Rompuy blijkt toch dat matchfixing vooral op het hoogste niveau gebeurt?

Van Rompuy baseert zich op de statistieken van het gokken bij wedstrijden die door het bedrijf Sportradar zijn gemonitord. Sportradar stelt alleen maar vast of er bij wedstrijden verdachte patronen zijn. Dat betekent nog niet dat die wedstrijden ook echt gemanipuleerd zijn. Bovendien komen alleen wedstrijden waarop legaal gegokt wordt in beeld bij Sportradar. Uit het grote Duitse strafonderzoek van een paar jaar geleden bleek dat slechts 10 procent van de gemanipuleerde wedstrijden als verdacht was aangemerkt.

Waren er al eerder aanwijzingen voor matchfixing in Nederland?

In 2013 zei de Duitse officier van justitie Andreas Bachmann dat in 2009 vier wedstrijden in het Nederlandse betaald voetbal zijn gemanipuleerd. Hij wist dat uit afgeluisterde telefoongesprekken uit het onderzoek naar de Duitse omkopingszaak. Bachmann wil er verder nog steeds niets over zeggen omdat hij de Nederlandse justitie niet voor de voeten wil lopen. Ook stelde Europol in 2013 dat vijf Nederlanders betrokken waren bij matchfixing.

Die aanwijzingen hebben tot nu toe niets opgeleverd. Het PvdA-Kamerlid Van Dekken maande minister Opstelten daarom eind vorig jaar tot spoed. Hij pleitte voor de oprichting van een gespecialiseerde recherche-eenheid om fraude, witwassen en matchfixing in de sport te bestrijden. Ook vroeg hij om clementie voor matchfixers die fraude melden.

Zal het nu ook in Nederland eindelijk tot veroordelingen komen?

Dat is nog maar de vraag. De bewijzen die de Volkskrant heeft verzameld, snijden juridisch geen hout. Drie Singaporese matchfixers hebben tegen de krant gezegd dat Kargbo aan de matchfixing heeft meegedaan, maar ze bleven anoniem. Ook beschikt de krant niet over de e-mailwisseling van Kargbo met het goksyndicaat.