Ze moeten jihadisten op het rechte pad krijgen, maar gemeenten hebben vaak geen idee hoe. Er is te weinig kennis in huis om geradicaliseerde jongeren aan te pakken, zegt burgemeester Schneiders van Haarlem. Namens het Nederlands Genootschap van Burgemeesters zegt hij dat de kennis die er is beter gedeeld moet worden.
Hoe bereik je deze mensen, hoe kun je ze op andere gedachten brengen, hoe kun je ze uit bepaalde circuits halen? Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet.
Is het überhaupt mogelijk om jihadisten nog op andere gedachten te brengen? We vroegen het ex-jihadist Morten Storm uit Denemarken en onderzoeker Willem Wagenaar. Laatstgenoemde onderzoekt hoe mensen deradicaliseren. Normaal gesproken doet hij dat in het extreemrechtse circuit, maar volgens hem is het proces bij radicale moslims vergelijkbaar.
Ex-jihadist Morten Storm groeide op in Denemarken, maar raakte snel gefrustreerd. "Ik was altijd op zoek naar een eigen identiteit", zegt hij. Daardoor ging hij al snel een extreme richting op, die van de motorclub Bandidos. Daar werd Morten als tiener lid van. "Later werd ik moslim."
En toen jihadist. "Ik ging naar Jemen om de islam te bestuderen en kwam daar in contact met radicale imams.” In Denemarken leefde hij tien jaar lang als Murad Storm: “Ik heb Morten Storm tien jaar lang niet gekend. Ik leefde als Murad, als een moslim."
Ik heb Morten Storm tien jaar lang niet gekend. Ik leefde als Murad Storm, als een moslim.
Morten zou gaan vechten voor de jihad, dat was al die tijd zijn doel. Maar toen dat plotseling werd afgeblazen, sloeg bij Morten de twijfel toe. "Ik ging die middag naar een winkel om militaire kleding te kopen. Ik was er echt klaar voor, om te vechten voor mijn geloof. Toen hoorde ik dat de hele operatie werd afgeblazen.”
Paradijs
"Ik was zo teleurgesteld dat ik niet mocht vechten. Dat ik de kans niet meer kreeg om naar het paradijs te gaan. Ik voelde me als een profvoetballer die kort voor het WK hoort dat hij niet mee mag doen."
Ik voelde me als een profvoetballer die kort voor het WK hoort dat hij niet mee mag doen.
Zoals gezegd sloeg bij Morten de twijfel toe: "Ik vond allerlei tegenstellingen in de Koran. Toen realiseerde ik me dat ik totaal op het verkeerde pad was beland. En hoe gevaarlijk ik was geworden."
Software
Morten wilde er dus uit stappen. Maar dat gaat niet zomaar. “De islam is een soort software. Toen ik het had geïnstalleerd dacht ik zelf niet meer na. Ik volgde alleen nog maar de Koran.” Het was eigenlijk makkelijker om moslim te blijven dan terug te keren naar zijn oorspronkelijke identiteit.
De islam is een soort software. Toen ik het had geïnstalleerd dacht ik zelf niet meer na.
Jihadstrijders pikken het niet als je eruit wil. “Ik heb noodgedwongen een geheim adres. En ik kan geen baan vinden, want niemand wil met me werken.” Het enige waar Morten nu aan verdient, is zijn boek dat hij over zijn verleden schreef, Al Qaida Undercover.
Morten denkt niet dat jihadisten te deradicaliseren zijn. “Zeker niet als het gaat om teruggekeerde jihadisten. Ze doen vaak net alsof ze niet meer radicaal zijn, maar dat weet je nooit zeker. Sterker nog, ze krijgen vaak de opdracht om te liegen en dan onverwachts toe te slaan.”
