15 januari 2001 gaat Wikipedia voor het eerst live. Inmiddels zijn we bijna 35 miljoen artikelen en vandaag een Erasmusprijs verder. Wikipedia is voor veel mensen niet meer weg te denken uit hun dagelijks leven. Maar hoe werkt de grootste online encyclopedie eigenlijk?
Eén woord: vrijwilligers, zegt Sandra Rientjes, de directeur van Wikimedia Nederland. "Zo'n 1200 mensen in Nederland zijn regelmatig met Wikipedia bezig, 200 doen dat zelfs elke dag. Zij controleren artikelen op reclame, bagger, propaganda of andere onzin."
En dan zijn er nog de bots, programmaatjes die artikelen automatisch checken. "Laatst was er een of andere scholier die midden in een artikel over natuurbeheer 'Neal is homo' had gezet - die verveelde zich tijdens een studie-uur ofzo. Een bot haalt dat er gewoon uit. En anders zijn er altijd nog de actieve Wikipedianen."
Het is wel een bepaald type mensen dat voor Wikipedia schrijft: mannen.
Dat soort 'kleine' dingen zijn vaak binnen een paar uur al van de site, zegt Sandra. "Maar de bewerkers controleren ook artikelen over bijvoorbeeld klimaatverandering, dingen waar de meningen nogal over verdeeld zijn."
Dat soort artikelen zijn lastig, want hoe bepaal je dan wat er in de tekst komt? "Elk artikel heeft een overlegpagina waar bewerkers overleggen. Meestal komen ze daar wel uit. Anders zijn er door de vrijwilligers zelf gekozen administrators die ingrijpen. Soms zitten mensen gewoon te klieren. En pagina's zoals die van Geert Wilders hebben altijd bescherming, dan moet je bijvoorbeeld al 24 uur aangemeld zijn als bewerker."
Niemand krijgt betaald om voor Wikipedia te schrijven, alleen de mensen die voor Wikimedia werken krijgen een salaris. "Het is wel een bepaald type mensen", zegt Sandra. "Mannen." Sandra denkt dat maar 1 op de 10 bewerkers vrouw is. "Ja, toen Wikipedia begon, was het nerdy, toen waren het vooral mannen. Dat willen we wel graag veranderen, maar de manier van discussiëren is toch een beetje zoals in een mannenkroeg."
De diepe zakken van de donateurs betalen Wikipedia: elk jaar krijgt het bedrijf zo'n 60 miljoen dollar. "Af en toe zie je zo'n irritante banner toch? Daarmee houden we de tent wereldwijd draaiende", zegt Sandra. "Reclame of sponsoring hebben we nooit serieus overwogen. Dit werkt en het blijft zo heel onpartijdig."
Toekomst
De toekomst ziet er rooskleurig uit, denkt Sandra. "We willen op twee fronten veranderen. Bewerken moet gebruiksvriendelijker worden, het moet meer lijken op wat mensen gewend zijn van Facebook of Instagram. Daarnaast merken we dat steeds meer mensen mobiel kijken, dus we gaan kijken naar de lay-out van de pagina. En ontwikkelingslanden moeten betere toegang krijgen tot Wikipedia."
"Niets is natuurlijk voor altijd", denkt Sandra. "Maar ik denk dat Wikipedia er over twintig jaar nog steeds is, al ziet het er dan waarschijnlijk heel anders uit."
