'Muizen veranderen Friesland in prairie'

Door verslaggever Maino Remmers

Het weiland tegenover de boerderij van Jacob van der Wal maakt een treurige indruk. Modderig, bruin en vol gaten. Op een vierkante kilometer zitten duizenden muizen die alles kapot vreten. De plaag is zo groot dat die zelfs op satellietbeelden te zien is.

Grote stukken van het landschap veranderen in een soort prairie. De muizen vreten aan de wortels en graven gangenstelsels en daarmee verandert een mals grasland in een bruine modderpoel. En dus moet Jacob van der Wal extra voer inkopen omdat er anders veel te weinig voor de melkkoeien is. "Het kost me nu al 100.000 euro en de melkprijzen dalen", zegt Van der Wal.

Reststromen van bierbrouwers, maar ook aardappelpersmeel. Dat rijdt Jacob dagelijks met de trekker de stal binnen om het weinige hooi aan te vullen. "Er kwam deze zomer al veel te weinig gras van het land af en ik denk dat we komend voorjaar er ook niks af kunnen halen" zegt Van der Wal.

De plaag lijkt voort te komen uit de zachte winter van vorig jaar en het relatief warme voorjaar. Sommige vogelliefhebbers wijten het aan het gebrek aan roofvogels in de provincie, maar verschillende experts zeggen dat het daar niets mee te maken heeft. De populatie roofvogels is normaal en bovendien zouden de vogels de muizenpopulatie niet kunnen indammen.

Al 12.000 hectare grasland is aangetast en er komen steeds meer boeren die schade melden. Volgens Wiebren van Stralen van LTO dringt de ernst van de problematiek maar moeizaam door in Den Haag.

"Ach, een muizenplaag, dat gaat wel weer vanzelf over. Dan moeten die boeren een paar katten nemen. Maar daarmee neem je het probleem natuurlijk niet serieus", zegt Roerink. Als ganzen je veld kaal vreten kun je rekenen op een compensatie, maar bij deze muizenplaag is er van een vergoeding geen sprake. En ook de verzekering keert niets uit.

Inmiddels hebben zich al 550 ondernemers schade gemeld. De muizenplaag lijkt zich uit te bereiden richting Groningen, Drenthe en ook in delen van Overijssel en Utrecht wordt overlast van veldmuizen gemeld.

Muizenmeldpunt

De boeren hebben een 'muizenmeldpunt' opgericht. Ze hopen op een eenmalige schadevergoeding. "Als tuinders te maken krijgen met glasschade door hagelstenen krijgen ze ook een vergoeding. Het wordt tijd dat men inziet dat die muizen voor ons ook een enorme strop betekenen. Als de plaag voortduurt, is er gewoon geen geld meer om extra voer te kopen", zegt melkveehouder Van der Wal.

Een bestrijdingsmiddel is volgens LTO geen oplossing. "Te gevaarlijk en je zou er gezien de muizenpopulatie enorme hoeveelheden van rond moeten strooien. Dat is niet verantwoord", zegt Van Stralen van LTO.

Een andere noodmaatregel zou het tijdelijk verhogen van de waterstand kunnen zijn. Maar Roel de Jong van het Wetterskip Fryslan (Waterschap Friesland) zegt dat ook dit geen oplossing is. "Dat water komt te langzaam opzetten en de muizen hebben de tijd om het hogerop te zoeken. Zo verplaats je het probleem alleen maar", zegt hij.

Overigens heeft ook het Wetterskip schade. Want de muizen ondergraven de beschermlaag van de dijken die ook een kale indruk maken. De toplaag van de dijken spoelt weg en dat levert een zwakke dijk op.

Vooruitzichten niet best

Melkveehouder Van der Wal hoopt dat het ministerie ruimte biedt. "Dat de regels versoepelen en we eerder mogen beginnen met het omploeg van het land, want dan gaan ze kapot" zegt Van der Wal.

Als de plaag langer aanhoudt, bestaat ook de kans op een ziekte waardoor de populatie uitdunt. Maar de vooruitzichten zijn, ook met de kwakkelwinter die we tot nu toe hebben, niet al te best. De vrees bestaat dat het komend voorjaar het landschap van Friesland eerder op een prairie lijkt, gespeend van mals groen gras dat de koeien nodig hebben.