Satire en dreiging gaan samen in Turkije

Door correspondent Lucas Waagmeester in Turkije

Satirische tijdschriften in Turkije hebben de afgelopen dagen honderden bedreigingen binnengekregen. "Jullie zijn de volgende", was meestal de strekking.

De redactie van het blad Penguen besloot niet meer met de pers te praten. "Wij spreken via onze volgende publicatie, volgende week woensdag."

Hoofdredacteur Zafer Aknar van concurrent LeMan wil over de bedreigingen ook niet veel kwijt. Behalve dat het niks nieuws is voor de satirische pers in Turkije. "Wij voelen het als we over de schreef gaan. Zo veel als er op ons gescholden wordt, zo veel zijn we te ver gegaan."

Niet te geloven

LeMan is het zustertijdschrift van het Franse Charlie Hebdo, waar deze week bij een aanslag twaalf mensen om het leven kwamen. De tekenaars van Charlie Hebdo hielden van Istanbul, vertelt Aknar. Omdat het zo’n vrije stad is.

"Ze kwamen hier op bezoek om te ervaren dat de islam een open religie is. Dat zo'n satirisch tijdschrift ook kan bestaan in een islamitisch land. Het is toch niet te geloven wat er nu is gebeurd. Juist zij."

Anderen in Istanbul zijn juist verheugd over de aanslag op de Franse cartoonisten. Verderop in de stad wordt het tijdschrift Adimlar gemaakt, dat openlijk mee juicht met de opkomst van Islamitische Staat in Syrië en Irak.

"Wij hebben voorspeld dat dit soort aanvallen zouden plaatsvinden. Wij verwachtten dit al", zegt hoofdredacteur Ali Osman Zor. "Europa kan niet met genot blijven kijken naar het vuur dat ze ver van huis hebben opgestookt."

‘2015, De Afrekening’, prijkt op de voorpagina van de nieuwste editie van Adimlar. Volgens Adimlar is het tijd dat het Westen gaat terugbetalen voor de ellende in het Midden-Oosten. "Frankrijk gooit met de ene hand bommen op Syrië, en met de andere hand beledigen ze de profeet", zegt Osman Zor. "Natuurlijk zullen ze daar een prijs voor betalen."

Corrupte regering

Wekelijks verschijnen er tientallen bladen zoals Charlie Hebdo in Turkije. Satire kent ook hier een lange geschiedenis. Maar in het overwegend islamitische land zul je geen tekeningen zien van de profeet Mohammed, laat staan spotprenten.

LeMan hoofdredacteur Aknar: "Wij vinden dat niet nodig. Het is geen prioriteit voor ons. We hebben een corrupte regering, we hebben minderheden, armoede, zoveel problemen. Religie staat op ons lijstje onderaan."

Volgens Aknar was zijn vriend Wolinski, die deze week omkwam in Parijs, een tekenaar met een hart voor de islam. "Geloof me, als de mensen die hem hebben neergeschoten ook maar een minuut met Wolinski hadden gepraat, dan hadden ze het niet gedaan."