Online rouwen, het lijkt voor jongeren steeds natuurlijker te worden. Een trend van 2014, zeggen onderzoeker Rutger van den Berg en klinisch psycholoog Mariken Spuij.
“Bij grote nationale rampen rouwt het land als collectief. Maar jongeren gaan als individu over het algemeen een stuk verder met het delen van hun rouw”, zegt Van den Berg, die voor Young Works onderzocht wat er onder jongeren leeft op dit moment.
Ze delen het als hun opa, oma, oom of huisdier overlijdt. Maar we zagen een meisje op Instagram een foto posten van een overleden hond. Niet haar eigen huisdier, maar de hond van een bevriend stel. En de hashtag #restinpeace wordt ook gebruikt bij een kapotte trui of iPhone.
Maar waarom uiten jongeren zich zo makkelijk? Van den Berg denkt dat de hersenontwikkeling van jongeren een rol speelt. “Het gedeelte van de hersenen dat emotie en ratio in balans houdt, is bij jongeren nog niet volledig uitontwikkeld. De emotie heeft de overhand. En hun leven begeeft zich net zo goed online als offline. Het voelt heel natuurlijk om zoiets dan te delen.”
Hamburger bij McDonald's
Spuij, orthopedagoog aan de Universiteit Utrecht, denkt dat de reacties soms steunend kunnen zijn, maar er zit ook een keerzijde aan. "Het is vluchtiger. Een hamburger bij de McDonald’s is ook geen vervanging van een goede maaltijd in een tweesterrenrestaurant. Misschien vind je die hamburger wel heel lekker en misschien heb je af en toe wel behoefte aan iets anders. Maar het kan complementair zijn aan elkaar."
Het gevaar zit 'm erin dat je niet krijgt wat je wenst, zegt Spuij. "Dat kan vervelende gevolgen hebben." Als voorbeeld noemt Spuij een jongen die vreest voor het verlies van zijn terminaal zieke vader. "Hij plaatst daarover een bericht op Twitter met een fotootje en verwacht dan empathische reacties. Maar wat als die uitblijven? Dan voel je je eigenlijk alleen maar méér alleen."
Niet alleen een hartje
"Alleen een hartje plaatsen bij een foto van een overleden vader? Daar worden jongeren niet goed van", zegt rouwdeskundige Daan Westerink. "Waar je echt wat aan hebt is iemand die langskomt of iets meer zegt dan alleen maar het standaard 'gecondoleerd'."
Westerink denkt wel dat het online en offline rouwen best veel op elkaar lijkt. "Je kunt het goed met elkaar vergelijken. Stel: je moet naar de supermarkt om een brood te kopen, dat doe je niet huilend. Je pakt je goed in, de tranen zijn onzichtbaar. Je ziet twee gezichten, óók op sociale media. Je slingert tussen het verwerken van het verlies en herstellen in."
De rouwdeskundige noemt als goed voorbeeld Jill Mull. Zij overleed vorige week. Een aantal jaar geleden werd een been bij haar geamputeerd, begin dit jaar bleek dat ze niet meer te redden was. “Ze wilde nog heel veel wensen verwezenlijken. Een eigen huisje, trouwen – bedenk het maar. Dat deelde ze volop op Facebook. Heel veel positieve dingen, maar ze uitte ook haar verdriet. Ze kreeg daardoor veel steun.”