Middeleeuwse taks na duizend jaar afgeschaft

Wie volgend jaar een huis koopt in Abcoude, Baambrugge of Vinkeveen hoeft voor het eerst in duizend jaar geen dertiende penning meer te betalen. De speciale belasting, die waarschijnlijk uit de vroege Middeleeuwen stamt, wordt per 1 januari 2015 afgeschaft. Dat kan een koper enkele tienduizenden euro's schelen.

"De dertiende penning is niet meer van deze tijd", vindt Roeland Hillen, makelaar in Abcoude. Hij legt uit hoe het werkt: "Het is een extra heffing over onbelaste grond. Op het moment dat een huis wordt verkocht, wordt de grondwaarde bepaald. Ongeveer 11 procent daarvan is de dertiende penning."

De penning werd vermoedelijk in de 12e eeuw voor het eerst geheven, wanneer precies is niet bekend. De koper van een stuk grond moest zijn trouw aan de landheer bewijzen door een dertiende van de waarde van zijn grond te betalen. De koper betaalde dus niet alleen aan de verkopende partij, maar ook aan de oorspronkelijke eigenaar van de grond.

Het zogenoemde 'heerlijk' recht wist de afschaffing van de adellijke rechten in 1795 te overleven en wordt tot op de dag van vandaag in vijf gemeenten geheven. Toch komt de afschaffing niet uit de lucht vallen. In 1984 bepaalde de Tweede Kamer dat de dertiende penning in 2015 zou verdwijnen.

Weinig kopers

Voor Mireille Muller was de middeleeuwse taks een paar jaar geleden de reden om geen huis te kopen in de gemeente Baambrugge. "Toen ik naar huizen aan het zoeken was werd ik door de makelaar gewezen op de dertiende penning. De bedragen die werden genoemd waren zo hoog, dat ik eigenlijk meteen afhaakte. Ik had geen idee waarom ik dat bedrag moest betalen."

Mevrouw Muller was niet de enige die door de extra belasting afzag van het kopen van een huis. "De dertiende penning is altijd een belemmering voor kopers geweest", zegt makelaar Hillen. "Ik ben heel blij dat het eindelijk wordt opgeheven."

Erfenis

Wie het geld van de dertiende penning ontvangt, is per gemeente verschillend. In Abcoude gaat het meeste geld naar de Dienst Domeinen, een groep die het onroerend goed van de overheid beheert. In Baambrugge is het een groep particulieren die de penning incasseert.

Meneer Alleman krijgt al jaren een netto bedrag dat varieert van een paar honderd tot een paar duizend euro per jaar. "Ik heb het recht op de inkomsten van de dertiende penning via vererving gekregen. Het stamt uit de tijd van mijn overgrootvader, die boer was in Baambrugge. Hij heeft het recht destijds gekocht en zodoende krijg ik daar nog altijd geld van."

Toch vindt Alleman het begrijpelijk dat de dertiende penning wordt afgeschaft. "Ik snap dat mensen zich in de huidige tijd afvragen waarom de eeuwenoude penning nog geheven wordt."

Mooie keuken

Het geld dat meneer Alleman misloopt kan hij wel missen. "Het is jammer dat ik een jaarlijkse uitkering misloop, maar het zijn kleine bedragen. Ik vind het vooral jammer dat zo'n oud-Hollands recht straks alleen nog in de geschiedenisboeken te vinden is."

Voor mevrouw Muller pakt de afschaffing van de dertiende penning daarentegen goed uit. "Uiteindelijk heb ik alsnog een huis gekocht in Baambrugge, maar pas vanaf 1 januari 2015. We hebben veel geluk gehad. Met het geld dat we nu besparen kunnen we een mooie keuken kopen."