Onderzoek: antisemitisme in Nederland neemt af

Door redacteur Rinke van den Brink

Het aantal meldingen van antisemitisme in Nederland vertoont een dalende trend. Dat concluderen de onderzoekers die in opdracht van het ministerie van VROM de Monitor Rassendiscriminatie 2009 hebben gemaakt.

In de Monitor gaat het om trendonderzoek over een periode van verschillende jaren. Geweld tegen moslims neemt toe. Discriminatie in zijn algemeenheid vertoont een lichte daling. Discriminatie op de arbeidsmarkt neemt af. Politie en justitie registreren vaker meldingen van discriminatie.

Zowel antisemitisme in al zijn vormen als geweld tegen en discriminatie van moslims hangen nauw samen met de actualiteit in binnen- en buitenland. Ernstige incidenten of ontwikkelingen in het Midden-Oosten zorgen voor meer antisemitische incidenten, zoals de moord op Theo van Gogh voor een sterke toename van geweld tegen moslims zorgde.

De uitkomsten van deze monitor staan wat betreft het antisemitisme haaks op het beeld dat het CIDI vorige week schetste. Voorlopige cijfers van het CIDI over 2009 en 2010 lieten volgens de organisatie juist een sterke toename van het antisemitisme zien.

Moeite

Onderzoeker Jaap van Donselaar, een van de auteurs van het hoofdstuk over antisemitisme, dringt nadrukkelijk aan op onderscheid tussen geweld (in elkaar slaan van mensen, stenen door de ramen, vernielingen aan joodse gebouwen) en schelden, antisemitische stickers op lantaarnpalen of e-mail. Niet omdat een antisemitische e-mail of telefoontje niet ernstig is, maar omdat het van een andere orde is dan fysiek geweld. Zoals de diefstal van een fiets ook niet te vergelijken is met een gewapende overval.

Van Donselaar klaagt dat hij moeite heeft om zijn genuanceerde benadering van het antisemitisme onder de aandacht te brengen. "Alsof niemand er in geïnteresseerd is", zegt hij.

Cijfers CIDI

In de cijfers die het CIDI op 24 juni publiceerde zit een verdubbeling van het aantal geweldincidenten (van twee in 2008 naar vier in 2009, nul in 2010 tot nu toe); een verdubbeling van het aantal bedreigingen (van drie naar zes in 2009, één in 2010 tot nu toe).

Het aantal vernielingen aan synagogen, monumenten en begraafplaatsen nam toe van nul naar zes in 2009 (geen gevallen tot nu toe in 2010). Bekladding van synagogen, monumenten en begraafplaatsen nam toe van twee naar drie voorvallen in 2009 en vier tot nu toe in 2010.

Antisemitische bekladdingen op andere plekken kwam in 2008 zeven keer voor en in 2009 zestien keer (in 2010 tot nu toe drie keer). Schelden werd in 2008 zeventien keer gemeld en in 2009 twintig keer (zes keer in 2010). In 2009 werden vijftig antisemitische e-mails gemeld tegen dertig in 2008 en 37 tot nu toe in 2010.

Daling 2010

In de CIDI-cijfers lijkt er op grond van de cijfers tot 24 juni in 2010 een daling op te treden van de ernstigere incidenten zoals geweld, bedreigingen, vernielingen aan synagogen en dergelijke. Ook bij het schelden lijkt zich een daling aan te kondigen. Bij e-mails en bekladding van synagogen is er sprake van een stijging.

Volkskrant-columnist Pieter Hilhorst had er dinsdag in zijn column nog even eerdere cijfers van het CIDI over antisemitisme in Nederland bij gepakt. Ten opzichte van 2002 (359 incidenten) is er in 2009 met 167 incidenten sprake van een scherpe daling van het aantal incidenten.

Rinke van den Brink publiceerde verschillende boeken over extreem-rechts en racisme