Roombeek: tien jaar na de vuurwerkramp

Door redacteur Elger van der Wel

De vuurwerkramp in Enschede vond vandaag exact tien jaar geleden plaats. Door de explosie van vuurwerkopslag SE Fireworks midden in de Enschedese wijk Roombeek werd de wijk in één klap verwoest. Wat ooit een arbeiderswijk vol textielfabrieken was, leek plots een oorlogsgebied. Naast de 23 doden en de bijna duizend gewonden werd 42,5 hectare stad verwoest.

Lees hier een chronologie van de ramp

Nu, tien jaar later, wordt de laatste hand gelegd aan de bouwprojecten van Roombeek. Op de plaats van de arbeiderswijk is een wijk gebouwd met woningen voor alle lagen van de bevolking, maar ook met ruimte voor cultuur en creatieve bedrijven. Architectuur en cultuur hebben een belangrijke plek gekregen in het nieuwe Roombeek.

Participatie

Aan de wederopbouw van Roombeek ging een uniek traject vooraf. De bevolking van Enschede was na de vuurwerkramp een deel van het vertrouwen in de gemeente kwijtgeraakt; hoe had er midden in een woonwijk een vuurwerkopslag kunnen staan? Daarom heeft de gemeente het Projectbureau Wederopbouw opgericht om de heropbouw van de wijk op zich te nemen.

Het projectbureau kreeg veel eigen verantwoordelijkheid en ook werd er een participatieproject gestart. De oude bewoners van de wijk kregen direct inspraak in hoe de wijk er uit moest komen te zien. Uit zo'n 3000 meningen werd een notitie geschreven, die als basis heeft gediend voor het plan voor de wederopbouw.

Niet alleen het aantal woningen (1500), het aantal bewoners (4000) en de hoeveelheid ruimte voor detailhandel werd vastgesteld. Op het lijstje stonden ook uitgangspunten als werken aan en bij huis, atelierruimte en plaats voor cultuur en behoud van industrieel erfgoed. In mei 2002 werd vervolgens het eerst plan gemaakt.

Particulier

Wat redelijk uniek is, is dat het grootste deel van de wijk niet in opdracht van grote woningbouwverenigingen of projectontwikkelaars is gebouwd. Er werd in het plan namelijk vastgesteld dat het nieuwe Roombeek voor een groot deel gebouwd moest worden door particulieren.

Zo'n 400 kavels zijn uiteindelijk verkocht aan particulieren die hun eigen huis hebben laten bouwen. Dit heeft er mede voor gezorgd dat het beeld van de wijk zeer divers is geworden en dat er veel architectuur in de wijk te vinden is.

Ook bij de appartementencomplexen, die wel door woningbouwcorporaties of projectontwikkelaars zijn gebouwd, is gekozen voor opvallende ontwerpen, die bijdragen aan het karakter van de wijk.

Oude fabrieken

Sinds 2002 is er hard gewerkt om de wijk weer op te bouwen en inmiddels is meer dan tachtig procent van de heropbouw gerealiseerd. Oude textielfabrieken, die deels zijn verwoest en vaak ook voor de ramp al vervallen waren, zijn opgenomen in nieuwbouw. Zo is het museum TwentseWelle gevestigd in Het Rozendaal en zijn delen van de gebouwen van Menko, waaronder de watertoren, gebruikt als basis voor een appartementencomplex.

Eén van de projecten waar momenteel nog hard aan wordt gewerkt is Op de Brouwerij. Grolsch heeft tot 2005 zijn bier gebrouwen vanuit een brouwerij midden in Roombeek, behalve in de periode direct na de vuurwerkramp. De brouwerij is vijf jaar geleden ontmanteld en deels gesloopt, maar het brouwhuis zelf is blijven staan. Op het oude fabrieksterrein wordt een project gerealiseerd dat het centrum van Roombeek moet worden: wonen, werken, winkelen en verblijven gaan er straks samen.

Herinnering

De laatste projecten worden dus gerealiseerd en de laatste kavels voor particulieren worden verkocht. Het zal niet lang meer duren voor Roombeek weer helemaal is opgebouwd.

Ondanks dat er een compleet nieuwe wijk in Enschede staat zal de vuurwerkramp niet worden vergeten. Een deel van de bewoners van het oude Roombeek die door de ramp zijn getroffen, is teruggekeerd naar 'hun wijk'.

Daarnaast is de krater op de plek waar SE Fireworks stond er nog steeds en staat er een monument bij voor de slachtoffers. Er liggen nog iedere dag bloemen.