Biografie van een goddelijke Nederlander
Door verslaggever Pauline Broekema
In Nieuwspoort is vanmiddag de biografie van Joseph Luns gepresenteerd. Historicus Albert Kersten deed zeven jaar over het boek. Het is met nadruk een politieke biografie, die het leven beschrijft van de oud-KVP-minister, met zijn ongekende staat van dienst.
33 jaar zat Luns in de politiek. Eerst als minister van Buitenlandse Zaken (1956-1971), daarna als secretaris-generaal van de NAVO (1971-1984).
Fotografisch geheugen Wat Kersten stoort, is dat het beeld van Luns vooral wordt gevormd door zijn buitenissigheden. De kwinkslagen, de grappen, zijn taalgebruik. Dat is franje, vindt Kersten. De boomlange Luns zette zijn postuur en zijn charme in als publicitair wapen.
Maar het ontnam het zicht op de serieuze politicus die hij in werkelijkheid was. Met een fotografisch geheugen en daarom in staat in hoog tempo zijn stukken door te nemen.
Luns was een gedreven en succesvol onderhandelaar, die vasthield aan de grote lijnen. Die zijn doel precies voor ogen had. En op het juiste moment door een kwinkslag een gespannen sfeer wist te doorbreken en zo zijn zin kreeg.
Nieuw-Guinea In persoonlijke contacten, zo blijkt uit de biografie, was hij ongeëvenaard. In de biografie staan twee schitterende foto's van ontmoetingen met de Amerikaanse president Johnson. Alsof hij dagelijks bij hem over de vloer komt. Zo zit Luns er bij.
Het hoofdpijndossier van Luns was Nieuw-Guinea. Gruwelijk vond hij de gedachte dat het laatste stuk Indië zonder verdere ontwikkeling in handen zou komen van Indonesië. Hij gunde Soekarno sowieso weinig. Voor de Indonesische staatsman had hij weinig respect. "Hij vond hem gedegenereerd", zegt Kersten.
De rol die Luns speelde voor de NAVO, was die van een samenbinder. "Hij voorkwam dat de NAVO uiteen viel", aldus Kersten.
Monarchist Met het Koningshuis onderhield Luns warme betrekkingen. "Hij was een nationalist en een monarchist", zegt de auteur van zijn biografie. "Alles voor de monarchie."
En die monarchist werd door prins Bernhard gevraagd mee te zoeken naar een geschikte huwelijkskandidaat voor Beatrix. Luns wist wel raad. Hij liet op de ambassade in Londen een lijst maken van jongemannen van hoge adel. Die werden voor een diner met de kroonprinses uitgenodigd. Uit de dagboeken van Luns blijkt per persoon één etentje te hebben plaatsgevonden.
De relatie tussen Luns en Beatrix bekoelde later. Toen Beatrix samen met de minister naar de Amerikaanse president Kennedy zou gaan, zorgde de kroonprinses er voor dat Luns achterbleef in New York. "Ze wilde die stoorzender er waarschijnlijk niet bij hebben", denkt Kersten.
Goddelijke Nederlander Beatrix had het niet zo op Luns. Dat is waarschijnlijk de reden geweest dat hij niet werd wat hij zo graag wilde worden; minister van Staat. Voor eeuwig minister. Onder Juliana was afgesproken dat Luns dat zou worden, na zijn afscheid van de NAVO. Maar het kwam er niet van.
De biografie is er wel, acht jaar na zijn dood. Van "die goddelijke Nederlander", zoals Ethel Kennedy, echtgenote van Robert Kennedy, hem na een lunch noemde.
Luns. Een politieke biografie. Door Albert Kersten. Uitgeverij Boom