Droge omgeving zorgt voor meer Q-koortspatiënten

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Q-koorts wordt in een droge omgeving met weinig begroeiing veel sneller overgedragen op mensen dan in gebieden waar de bodem vochtig is en de vegetatie rijker.

Dat blijkt uit een studie van het onderzoeksbureau Future Water in opdracht van het RIVM. De onderzoekers hebben de vochtigheidsgraad van de bodem en de vegetatie bekeken in een straal van vijf kilometer rond 25 melkgeitenbedrijven en twee melkschapenbedrijven.

Doel van het onderzoek was om na te gaan welke omgevingsfactoren een rol spelen bij de verspreiding van Q-koorts. Op de onderzochte bedrijven woedde in de periode van 2006 tot en met 2009 een abortusstorm. Bij abortussen en in minder mate bij geboorten komt de Q-koortsbacterie in enorme hoeveelheden vrij.

Stof Zowel de begroeiing als de vochtigheidsgraad van de bodem als het weer blijken een belangrijke rol te spelen. De Q-koortsbacterie, zo is intussen wel duidelijk, verspreidt zich door zich aan stof te hechten. Dat dwarrelt door de lucht en kan dan door mensen worden ingeademd.

In droge gebieden is veel meer stof dan in natte gebieden. Dat verklaart dat er rond sommige met Q-koorts besmette boerderijen die in vochtige gebieden met meer vegetatie liggen, de afgelopen twee jaar nauwelijks of geen mensen besmet zijn geraakt met Q-koorts.

Vegetatie vangt een deel van het stof uit de lucht en verkleint daardoor de kans dat Q-koortsbacteriën verwaaien naar woongebieden.

Omgekeerd In droge gebieden constateerden de onderzoekers een omgekeerd effect: in de omgeving van boerderijen op zandgronden waar Q-koorts heerst, zijn juist relatief grote aantallen mensen besmet.

De gegevens over de vochtigheid van de bodem zijn afkomstig uit de digitale grondwaterkaart van Nederland. De vegetatiegegegevens zijn ontleend aan satellietbeelden van Nederland.

Bacterie Eerder deze week slaagde onderzoekers van het Centraal Veterinair Instituut erin om voor het eerst de bacterie die Q-koorts veroorzaakt te isoleren in menselijk materiaal.

Dat maakt het mogelijk om onderzoek te gaan doen naar het effect van de behandeling van Q-koorts. Zo is bijvoorbeeld niet bekend met welk antibioticum de beste behandelresultaten worden behaald.

Ook voor het onderzoek naar chronische Q-koorts, die uiteindelijk de hartkleppen kan aantasten, is de ontdekking van groot belang. De Q-bacterie die in mensen voorkomt, kan nu vergeleken worden met de Q-koortsbacterie zoals die bij dieren voorkomt.