Enkele honderden betogen op Museumplein tegen seksueel ongewenst gedrag

Op het Museumplein in Amsterdam is vanmiddag een manifestatie tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag gehouden. Dat gebeurde naar aanleiding van de uitzending van BOOS, waarin seksueel wangedrag bij The Voice of Holland aan het licht werd gebracht.

Naar schatting waren er enkele honderden mensen. Organisator Mandy Sleijpen spreekt van een mooie bijeenkomst. Volgens haar rekende de politie op 3000 tot 10.000 deelnemers, maar zijzelf dacht dat er niet zo veel zouden komen. Veel slachtoffers zouden het moeilijk vinden aan zo'n manifestatie deel te nemen vanwege pijn en schaamte.

Deelnemers vertellen waarom zijn naar de manifestatie zijn gekomen:

De manifestatie No blame, but change werd georganiseerd door de stichting Wij zijn M en was onder meer bedoeld om de politiek aan te zetten tot haast bij de invoering van een nieuwe zedenwet. Met die wet worden alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar. Nu moet er voor een veroordeling sprake zijn van dwang, bedreiging of geweld. Voormalig minister van Justitie Grapperhaus heeft gezegd dat de wet in 2024 kan worden ingevoerd, maar dat vindt oprichter en directeur Mandy Sleijpen van Wij zijn M te lang duren.

Ook Amnesty International vindt dat dat eerder moet. "Anders betekent het dat slachtoffers nog minstens twee jaar langer onvoldoende worden beschermd door onze wetgeving", liet de mensenrechtenorganisatie vorige maand weten.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid laat weten dat het niet haalbaar is om de wet dit jaar al in te voeren. De Raad van State moet nog over het wetsvoorstel oordelen en daarna moet het in de Tweede en Eerste Kamer worden behandeld. Minister Yesilgöz wil er wel alles aan doen om ervoor te zorgen dat de wet voor 2024 al in werking kan treden.

Er wordt bij politie en justitie dit jaar al een begin gemaakt met het voorbereiden van de handhaving van de wet. Amnesty snapt dat er tekorten bij de politie zijn, "maar dat mag niet betekenen dat voor de implementatie nog meer dan twee jaar wordt uitgetrokken". De Nederlandse wetgeving is nu niet in lijn met mensenrechtenverdragen, stelt Amnesty.

Volgens strafrechtadvocaat Gerard Spong is de invoering van de nieuwe zedenwet een "revolutionaire ommezwaai in zedenwetgeving". De wet biedt volgens hem veel meer bescherming aan slachtoffers, "maar het zal afhangen van hoe de rechtspraak met de wet zal omgaan". Hij waarschuwt dat de wet niet per definitie tot meer veroordelingen zal leiden: strafbare feiten moeten immers nog altijd worden bewezen. En dat is in zedenzaken vaak het probleem.

In de wet staat dus onder meer dat het hebben van onvrijwillige seks met iemand strafbaar is. Dat wordt straks onderverdeeld in de nieuwe delicten opzetverkrachting en schuldverkrachting. Bij de eerste vorm weet de dader dat de ander niet wil: het slachtoffer zegt bijvoorbeeld duidelijk "Ik wil niet" of "Niet doen" en houdt de ander fysiek af of bevriest.

Bij de schuldverkrachting heeft de dader ernstige vermoedens dat de ander niet wil, maar checkt dat niet. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een ongelijkwaardige machtspositie of duidelijk terughoudend gedrag is de seks strafbaar. Ook de plaats waar de seks zich afspeelt kan hierbij van belang zijn.

Weinig kennis

In dertien andere Europese landen is de wetgeving al aangepast, wat betekent dat wederzijdse toestemming bij seks verplicht is. In Zweden en Denemarken is de wet ingevoerd naar aanleiding van #MeToo-zaken.

De volgende stap in beide landen is aandacht in het onderwijs voor wederzijdse toestemming, zegt Scandinavië-correspondent Rolien Creton. Veel docenten geven aan dat ze nog weinig kennis hebben van het onderwerp, daarom komt er meer aandacht voor consent in lerarenopleidingen.

Lespakketten

Wij zijn M stelt dat er door de uitzending van BOOS over The Voice veel aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag is, maar dat het continu plaatsvindt. "Hier is de samenleving zich niet altijd van bewust."

Die onwetendheid is onderdeel van het probleem, staat in de Facebookoproep voor de bijeenkomst in Amsterdam. "Dat moet volgens ons doorbroken worden!" De stichting hoopt dat de manifestatie daaraan bijdraagt. Ongeveer de helft van de meisjes en bijna een vijfde van de jongens maken volgens Wij Zijn M een vorm van seksueel geweld mee voordat ze volwassen zijn

Een week geleden barstte de bom bij The Voice, dit speelde er:

Oprichter en directeur Mandy Sleijpen maakte zelf ook misbruik mee. Van haar achtste tot en met haar veertiende werd ze seksueel misbruikt door haar opa, die daarvoor ook veroordeeld is. Het heeft tot op de dag van vandaag grote gevolgen.

Extra aandacht voor de slachtoffers moet duidelijk maken wat zij nodig hebben om melding te durven maken van wat hun is overkomen, zegt Sleijpen. Ook wil ze bereiken dat mannen, en soms ook vrouwen, dit gedrag niet meer vertonen en niet meer "jagen op weerloze slachtoffers".