'Geen slachtoffer. Geen terrorist. Gewoon mens'

• Jozephine Trehy

  Verslaggever NOS Radio 1 Journaal

Precies een jaar geleden kwamen er 3000 vluchtelingen per week naar Nederland. Al die mensen moesten worden opgevangen. Sporthallen, gevangenissen, scholen en recreatieparken werden omgebouwd tot noodopvang. Op sommige plaatsen werden asielzoekers met open armen ontvangen, op andere plaatsen was er veel weerstand.

Razan, Anas en Noor uit Syrië studeren Nederlands aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ze willen graag hun staatsexamen halen zodat ze hier verder kunnen studeren.

Tijdens de les oefenen ze dialogen, bijvoorbeeld hoe je lid moet worden van de bibliotheek. Er wordt gelachen, maar Razan, Anas en Noor nemen de lessen erg serieus. Ze realiseren zich dat de Nederlandse taal essentieel is voor hun toekomst hier.

Acteur

Anas (30) werkte in Aleppo als manager voor het luxemerk Louis Vuitton. Hij vertelt dat hij het land ontvluchtte omdat hij niet het leger in wilde. Na een vreselijke reis kwam hij aan in Nederland. Anas wil graag acteur worden. Dat is zijn droom.

Het was een pittig jaar voor hem. Anas zat in verschillende azc's. Hij vond het er niet prettig. De vele verplaatsingen, de onzekerheid over waar je naartoe wordt gebracht, voelde onveilig en onrustig.

Hij kreeg ook het idee dat hij niet welkom was in Nederland. De weerstand van sommige mensen was pijnlijk voor hem. Buurtbewoners van het azc die snel de gordijnen sloten als asielzoekers langsliepen of mensen die hem niet te woord wilden staan als hij de weg vroeg. Het gaf Anas het gevoel dat hij niks voorstelde, alsof hij er niet toe deed.

Maar er waren ook mooie momenten, zoals toen hij met een groep vluchtelingen aankwam bij de noodopvang in Haarlem. Ze werden verwelkomd door omwonenden die snoep uitdeelden.

De hoop van Anas op een beter leven is nog niet uitgekomen, maar hij werkt er hard aan. Hij heeft sinds kort zijn eigen appartement in Haarlem. Daar is hij erg blij mee. Zijn Nederlands moet nog beter, maar daar werkt hij hard aan. Als hij daarna als acteur in Amsterdam aan de slag kan, is zijn geluk compleet. "Ik kwam hier niet voor een beter leven, ik kwam hier voor een leven."

Filmacademie

Razan (21) was één van de eerste vluchtelingen die in Heumensoord verbleven. Het tentenkamp bij Nijmegen opende precies een jaar geleden. Het waren voor Razan de vijf ergste maanden uit haar leven. Het gebrek aan privacy, al die mensen dicht op elkaar, niemand die haar informatie kon geven.

Na Heumensoord verbleef ze op zo'n tien andere plaatsen. Ze kijkt erop terug als een nutteloos jaar, alsof haar leven in die tijd heeft stilgestaan. Nu gaat het stapje voor stapje beter. Ze heeft veel mensen leren kennen, ze heeft twee exposities gehad met haar video-installaties en ze hoopt over een jaar naar de Filmacademie te kunnen.

Echt vrij

Razan wil mensen met haar werk laten zien dat vluchtelingen geen slachtoffers zijn en ook geen terroristen: "We zijn mensen." Razan is dol op Amsterdam en geniet van Nederland. De openheid en directheid van de mensen hier spreekt haar erg aan.

Ze kwam naar Nederland met haar vader en het ziet ernaar uit dat de rest van het gezin binnen twee maanden volgt. Razan gelooft dat je alle narigheid in je leven kan omzetten in succes. Zo lang je maar gelooft in jezelf. Het belangrijkste moment voor Razan was het krijgen van haar eigen appartement. Nu pas voelt ze zich echt vrij.

Galerie

Noor (22) komt uit Damascus en is ook kunstenaar. Ze wil graag doorstuderen. Noor krijgt wel eens negatieve reacties van Nederlanders dat Syriërs hier zo snel een woning krijgen en niet op een wachtlijst hoeven. Soms gaat ze met die mensen in gesprek en probeert ze uit te leggen dat het haar helemaal niet gaat om een huis of geld maar dat ze wel grotere problemen heeft om zich druk over te maken.

Ze is Nederland erg dankbaar. "Nederlanders zijn goeie mensen, iedereen wil helpen." Ze probeert gelukkig te zijn al is dat soms moeilijk. Ze is druk aan het schilderen, een paar van haar schilderijen hangen in een galerie in Amsterdam.

Ze kwam alleen naar Nederland, zonder haar familie. Haar ouders zijn in Egypte, een broer is in Spanje, een andere broer in Zweden. Noor hoopt dat ze op een dag weer samen zijn.