'Máxima heeft zeker geoefend voor de Glazen Koets'

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima rijden morgen niet in de Gouden Koets van paleis Noordeinde naar de Ridderzaal, maar in de Glazen Koets. De Gouden Koets wordt momenteel gerenoveerd.

Maar de Glazen Koets doet in koninklijke grandeur niet onder voor het Gouden exemplaar, zegt Jan-Willem Landman. Hij schreef met twee anderen een boek over de Glazen Koets, het oudste bewaarde rijtuig uit de Koninklijke Stallen.

De Glazen Koets, afgeleverd aan koning Willem I in 1826, heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Oranjes. Hij werd ingezet bij belangrijke gebeurtenissen. Landman: "Hij is voor het laatst gebruikt bij het huwelijk van prinses Beatrix en prins Claus. Koningin Juliana, prins Bernhard en de moeder van prins Claus zaten erin. Daarvoor is hij gebruikt in 1936, bij het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard."

De Gouden Koets en de Glazen Koets zijn gelijkwaardige staatsie-berlines. De Glazen Koets was sinds 1840 in gebruik op Prinsjesdag. Koningin Wilhelmina kreeg bij haar inhuldiging in 1898 de Gouden Koets cadeau van de bevolking van Amsterdam. Die wordt sinds 1903 één keer per jaar gebruikt: op Prinsjesdag.

De bedoeling van de Glazen Koets was dat de koning goed zichtbaar is, zegt Landman. "Een berline is normaal gesproken een gesloten koets met normaal één raampje boven de deur, maar in dit geval is ervoor gekozen om de zichtbaarheid van de koning beter te maken. Daardoor is de hele bovenzijde van glas voorzien, en vandaar de naam ook."

In de beginjaren van de koets is er nog flink aan het rijtuig gesleuteld. "Toen het werd gebouwd bestond de vering uit zogenoemde C-veren. Die zijn goed te zien aan de voor- en achterkant van de koets. Tien jaar later werden ellips-veren uitgevonden, die waren beter, en werden onder de koets gebouwd. Als gevolg daarvan kwam het zitgedeelte een heel eind omhoog. Om de zaak in verhouding te krijgen zijn ook de wielen vergroot waardoor het rijtuig heel erg hoog werd. Het trapje is inderdaad heel smal. Met een gala-jurk kan het moeilijk zijn om in te stappen. Je kan ervan uitgaan dat Willem-Alexander en Máxima zeker hebben geoefend op het in- en uitstappen"

Landman verheugt zich op het zien van de Glazen Koets morgen. Het wordt maar liefst zijn vijftigste Prinsjesdag sinds hij in 1966 op zijn twaalfde voor het eerst ging kijken. "Een fascinerende dag, een mooie combinatie van politiek en de staat. Een combinatie van het tonen van respect en aanhankelijkheid aan de koning, de muziek, de kleuren van de stoet, de prachtige equipage van de stallen, de rijtuigen, het is allemaal prachtig."

"Er zullen ongetwijfeld meer mensen zijn die er al voor de vijftigste keer bij zijn, want het is door de jaren alleen maar drukker geworden. Er bestaat een hele trouwe schare Prinsjesdag-gangers. Als je eenmaal de sfeer hebt meegemaakt, dan smaakt het naar meer."