Wat kost een brexit? (Of levert die juist wat op?)

De argumenten voor of juist tegen het verlaten van de Europese Unie buitelen over elkaar heen. Rampscenario’s worden afgewisseld met valt-wel-mee redeneringen. Omdat er nog nooit een land uit de Europese Unie is gestapt, zijn er geen historische parallellen. Bovendien gaat het om een proces van vele jaren. En hoe verder de toekomst, hoe onbetrouwbaarder de economische voorspellingen.

Korte termijn

Als de uitslag na het referendum van donderdag bekend wordt en een meerderheid is voor vertrek uit de EU, zullen vooral de financiële markten reageren. Wat doet de koers van het Britse pond? Hoe reageert de Britse beurs en alle andere beurzen?

Op de korte termijn is het aan de Bank of England om te beslissen over noodmaatregelen, maar ook de ECB zal reageren op eventuele grote schokken. En dan is het aan de Britse en Europese politici om duidelijk te maken of ze achter de schermen genoeg noodscenario’s hebben voorbereid om de politieke schade te beperken.

Lange termijn

Of er economische schade is door een brexit en hoe groot die op langere termijn zal zijn, daarover lopen de prognoses uiteen. Veel hangt af van de onzekerheid die op korte termijn ontstaat. Want als het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat, is het de vraag hoe lang het duurt voordat er nieuwe afspraken voor in de plaats komen. Over handel, over visumregelingen, over juridische zaken en nog veel meer.

Lukt het om relatief snel, binnen twee jaar, tot nieuwe verhoudingen te komen met de EU en de rest van de wereld, dan zal de impact op de economische groei meevallen. Maar als er jarenlang wordt gesteggeld, kunnen de gevolgen veel groter zijn.

Hieronder de inschattingen van een aantal prominente instituten die onderzoek hebben gedaan naar de gevolgen van een brexit:

Britse ministerie van Financiën

'Harer Majesteits Schatkist' is klip en klaar. Een brexit leidt tot een forse economische schok en veroorzaakt een recessie. Het zal 500.000 banen kosten en het Britse bruto binnenlands product krimpt met 3,6 procent. Verder zullen de lonen en de koers van het Britse pond dalen. Ook de huizenprijzen gaan omlaag, terwijl de inflatie juist zal stijgen.

Zonder de precieze getallen over te nemen, ondersteunde de hoogste baas van de Britse Centrale bank de conclusie dat er een recessie komt met alle gevolgen vandien.

IMF

Het Internationale Monetaire Fonds waagt zich niet aan precieze ramingen, maar gebruikte onlangs de kortetermijnverwachting voor een forse waarschuwing. Alleen al de discussie over het mogelijk verlaten van de EU heeft de Britse economie 0,3 procent economische groei gekost.

Het Fonds wijst op de daling van het Britse pond de afgelopen maanden. Een definitieve breuk met de EU schaart het IMF onder de grootste bedreigingen van de wereldeconomie. De Britse economie zou 1 tot 9 procent van haar omvang kunnen verliezen op de langere termijn.

OESO

Ook de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling denkt dat de Britse economie fors krimpt na een brexit, met minimaal 3 procent. Omgerekend komt de organisatie op een jaarlijks inkomensverlies per Brits huishouden van 2200 pond in 2020. Mogelijk oplopend tot 5000 pond tien jaar later. Ook waarschuwt de OESO voor de economische gevolgen voor andere landen.

CPB

Het Nederlandse Centraal Planbureau heeft gekeken naar de gevolgen voor Nederland van een eventuele brexit. Vanwege de handelsbelangen tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk kan de schade oplopen tot 1,2 procent van de Nederlandse economie in 2030. Dat is zo’n 10 miljard euro.

Als die verminderde handel ook nog tot minder innovatie leidt, kan de schade nog groter worden. Het Planbureau noemt ook de sectoren die het meeste last zullen hebben van een brexit: chemie, elektronica, voedsel en de metaalindustrie.

Brexitkamp

En wat zijn de berekeningen van de verklaarde voorstanders van vertrek uit de EU? Opmerkelijk is dat die veel minder concreet zijn in hun prognoses. Ze wijzen erop dat na uittreding de Brusselse bureaucratie geen geld meer kost, maar hoeveel dat oplevert?

Uiteraard hoeft het Verenigd Koninkrijk straks geen contributie meer te betalen aan de EU. Maar daar staat tegenover dat er ook geen Europese subsidies meer komen. Dat levert een voordeel op van zo’n 8 miljard pond per jaar (op een overheidsbegroting van 760 miljard), heeft de BBC uitgerekend.

Voorstanders wijzen erop dat de Britten straks handelsverdragen op eigen voorwaarden kunnen afsluiten met de wereld. Maar of dat lukt en hoeveel dat oplevert is moeilijk te becijferen. Dat geldt ook voor een lagere koers van het pond. Daarmee wordt de Britse export aantrekkelijker, maar de import juist weer duurder, net als reizen voor Britten in het buitenland.

Een groepje economen, verenigd in Economistsforbrexit, doet nog de meest concrete voorspellingen, al is hun reputatie op geen enkele manier te vergelijken met bovenstaande organisaties. Deze economen gaan ervan uit dat de vrijhandel doorgaat, dat de concurrentiekracht van het Verenigd Koninkrijk met 5 procent toeneemt en dat de lonen met 1,5 procent zullen stijgen.