Koningspaar in China: vandaag voetbal, wanneer mensenrechten?

• Karin Alberts

  Verslaggever Koninklijk Huis

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima beginnen vandaag aan hun staatsbezoek aan China. Verslaggevers Kysia Hekster en Karin Alberts reizen met het koningspaar mee.

"Het staatsbezoek is veel meer dan een economische missie. De koning wil zich zo breed mogelijk laten informeren en tonen hoe belangrijk hij bijvoorbeeld duurzaamheid vindt, door projecten over dat thema te bezoeken." De mensen in de entourage van de koning doen met dergelijke uitspraken hun best om het beeld te kantelen dat de koning enkel om de handel naar China komt.

Toch lijkt vooral dat beeld te beklijven: de koning als koopman. Niet in de laatste plaats omdat de Nederlandse ambassade vol trots laat weten dat de grootste handelsmissie ooit meereist met de koning. En waar koningin Beatrix bij het vorige staatsbezoek aan China, in 1999, het bedrijfsleven liefst op afstand hield, deinst koning Willem-Alexander er niet voor terug om aan te schuiven bij een rondetafelbijeenkomst voor CEO's of om Nederlandse bedrijven in de vrijhandelszone in Shanghai te bezoeken.

Amnesty International zette de mensenrechtendiscussie op de kaart, door een week voor het staatsbezoek een campagne te lanceren waarin de organisatie de koning en meereizende bewindslieden oproept om in China het thema mensenrechten aan te snijden. Minister Koenders reageerde prompt door te zeggen dat dat thema vanzelfsprekend ter sprake zal komen. Of de koning dat zelf zal doen, liet hij in het midden. De speech van de koning tijdens het staatsbanket, morgenavond, zal door de meereizende journalisten voornamelijk op dit onderwerp worden beluisterd en beoordeeld.

Het staatsbezoek begint vandaag in Peking. Voor het eerste programma-onderdeel nemen de koning en koningin afscheid van hun drie dochters. Die vliegen terug naar Nederland; hun vakantieweek in China zit erop.

Het eerste programma-onderdeel is het bijwonen van een voetbaltraining. Nederlandse trainers, onder wie oud-keeper Edwin van der Sar, proberen de Chinese schooljeugd aan het voetballen te krijgen en een competitie op te zetten. Aansluitend bezoekt het koningspaar het Sino-Dutch Dairy Development Centre, even buiten Peking. De Universiteit Wageningen en FrieslandCampina leren Chinese boeren daar om de kwaliteit van de melkproductie te verbeteren, voornamelijk door de gezondheid van hun koeien beter te bewaken.

Aanleiding voor de oprichting van het centrum was het melkschandaal in 2008, waarbij melk op grote schaal bleek te worden aangevuld met de industriële vulstof melamine. Het kostte vele baby’s het leven. De eerste dag van het staatsbezoek wordt afgesloten met een groepsfoto van Willem-Alexander en Máxima en de handelsdelegatie.

Staatsbanket

Op maandagochtend staat een rondleiding door een traditionele Chinese volkswijk, een Hutong, op het programma. Er zijn gesprekken met architecten en met technologie-ondernemers die vertellen hoe de luchtkwaliteit verbeterd kan worden. De middag en avond staan in het teken van de officiële plichtplegingen die bij een staatsbezoek horen: de inspectie van de erewacht, het luisteren naar de volksliederen van Nederland en China, gesprekken met premier en president van China, en tenslotte het staatsbanket. Daar houdt de koning dus ook zijn toespraak.

Op dinsdag reizen Willem-Alexander en Máxima naar het Lössplateau, ten westen van Peking. Het gebied is voornamelijk door menselijk toedoen 'verwoestijnd'. Nu wordt geprobeerd het ecosysteem van weleer te herstellen.

Geheim programma

Het thema cultuur komt tijdens het staatsbezoek aan bod met een optreden van een dansgezelschap. De Ansai Waist Drum Dance toont een ruim 2000 jaar oude dans uit de Qin en Han Dynastieen. De spannendste vraag van deze dag is of het chartertoestel van de koning op tijd bij het Lössplateau kan landen, of dat het weer en de smog roet in het eten gooien. Als dat zo is, dan is er een (nog geheim) alternatief programma bedacht. De dag eindigt in de havenstad Shanghai met een ontvangst van de Nederlandse gemeenschap.

Op woensdag houdt koning Willem-Alexander een lezing voor de nationale bestuursacademie waar hogere ambtenaren en topmensen uit het bedrijfsleven worden opgeleid. Aansluitend gaan hij en koningin Maxima naar het eiland Chongming om een natuurreservaat te bezoeken. In de middag scheiden de wegen van het koninklijk paar zich: Willem-Alexander bezoekt dan de vrijhandelszone, terwijl Máxima de tentoonstelling 'The Future of Fashion is Now' opent. De tentoontstelling is in zijn geheel van Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam naar Shanghai overgevlogen.

Woensdagavond bezoekt het echtpaar een netwerkreceptie van het Nederlandse bedrijfsleven. Het staatsbezoek eindigt op donderdag met een bezoek aan de campus van internetondernemer Jack Ma, Alibaba.