Het succes van de Amerikaanse 'anti-politicus' Bernie Sanders
Door correspondent Wouter Zwart
Hij is 74 jaar oud, een zelfverklaarde socialist en hard op weg om een geduchte tegenstander van Hillary Clinton te worden voor de Democratische nominatie. Senator Bernie Sanders doet het steeds beter in de peilingen voor de Amerikaanse presidentverkiezingen. En dat terwijl politieke commentatoren kort geleden nog geen cent gaven voor zijn kansen.
Ruim negenduizend aanhangers juichten Sanders gisteravond toe in de Greensboro Coliseum in North Carolina. Feel the Bern is de speelse slogan van de onafhankelijke politicus, die meedingt naar de Democratische nominatie.
Op de Republikein Donald Trump na, trekt hij vollere zalen dan alle andere presidentskandidaten. Een opvallende prestatie voor een politieke linksbuiten met een krappe campagnekas en weinig naamsbekendheid.
Dit prachtige land en z’n regering behoren toe aan ons allemaal en niet alleen een handjevol rijke mensen.
Onafhankelijk
Bernie Sanders is senator van de staat Vermont, maar daarmee houdt de affiliatie met het politieke establishment in Washington wel op. Al veertig jaar presenteert hij zich als een onafhankelijke volksvertegenwoordiger; wars van partijpolitiek en met een aversie tegen Wall Street en de macht van het ‘grote geld’.
Dat spreekt aan op de podia die hij door het hele land betreedt: "Genoeg is genoeg!" klinkt het in Greensboro, "Dit prachtige land en z’n regering behoren toe aan ons allemaal en niet alleen een handjevol rijke mensen." Sanders benadrukt dat hij, in tegenstelling tot al zijn concurrenten, geen miljoenendonaties van oligarchen en andere invloedrijke personen zal aannemen.
Hij spekt zijn campagnekas uitsluitend met kleine giften van doorsnee burgers. "Dit wordt een campagne van miljoenen gewone Amerikanen, van wie velen steeds langer moeten werken voor minder geld. Zij eisen een economie waarvan we allemaal kunnen profiteren en niet alleen de rijkste 1 procent."
Aversie
Sanders liep twee maanden geleden nog 20 procent achter op zijn directe tegenstander Hillary Clinton, maar heeft het gat inmiddels gedicht. In Iowa en New Hampshire, belangrijke staten bij de eerste voorverkiezingen, gaat de politicus zelfs aan de leiding.
Het is met name zijn afkeer van de gevestigde politieke orde die mensen aanspreekt. "Wat dat betreft lijkt het wel een beetje op Donald Trump", grapte een van zijn aanhangers in de zaal.
Daar heeft hij een punt. Ideologisch leven de socialist uit Vermont en de überkapitalist uit New York weliswaar op totaal verschillende planeten, maar hun luidkeelse aversie tegen ‘politics as usual’ en de machtskliek in Washington, heeft wel degelijk overeenkomsten.
Ik heb in mijn loopbaan nog nooit zoveel anti-overheidssentiment gezien
Non-politici
Er zijn meer politici met een soortgelijke boodschap. Ben Carson, momenteel tweede in de peilingen bij de Republikeinen, is een oud-chirurg en geen politicus. Op enige afstand volgt Carly Fiorina, de ex-topvrouw van Hewlett-Packard. Zij heeft ook geen politieke ervaring, maar wel belooft de business-bezem door Washington te halen.
"Ik heb in mijn loopbaan nog nooit zoveel anti-overheidssentiment gezien," zegt hoogleraar politicologie Charles Prysby van de Universiteit van North Carolina. Hij denkt dat de non-politici het momentum hebben door onder meer de teleurstelling over de huidige leiders in Washington.
"Democraten en Republikeinen staan al jaren lijnrecht tegenover elkaar in het Congres, waardoor niets voor elkaar komt", zegt Prysby. "Dat maakt dat het vertrouwen in de politiek zeer laag is." Of kandidaten als Bernie Sanders ook de macht en kracht hebben om de voorverkiezingen te winnen, wordt door veel experts nog steeds betwijfeld.
Orde op zaken
Op ervaring, geld en belangrijke steunbetuigingen door maatschappelijke en politieke leiders legt Sanders het zwaar af tegen Hillary Clinton. Toch is de voormalige First Lady en minister van Buitenlandse Zaken kwetsbaar.
"Mede door het e-mailschandaal twijfelen mensen of ze Hillary Clinton wel kunnen vertrouwen. En of ze een goede president zou zijn," zegt Prysby.
Bovendien vragen velen zich af of er na Bush 1, Clinton, Bush 2 en Obama behoefte is aan nog een Bush of Clinton in het Witte Huis. Misschien is er juist een non-politicus nodig om in Washington orde op zaken te stellen.
