Deens geluk onder de loep tijdens staatsbezoek

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaan morgen op staatsbezoek naar Denemarken. Het land met de gelukkigste inwoners ter wereld, volgens een rapport van de Verenigde Naties. Nederland zit daar met een vierde plaats niet ver onder.

In zijn Nieuwjaarstoespraak blikte koning Willem-Alexander al even vooruit op het staatsbezoek en vroeg zich af of wij op dit gebied nog wat kunnen leren van de Denen.

“Nederland en Denemarken lijken veel op elkaar, maar dat de Denen hoger scoren op de geluksindex, heeft vooral te maken met een groot vertrouwen in de overheid”, zegt Stine Jensen, schrijfster en filosofe, die op jonge leeftijd van Denemarken naar Nederland verhuisde.

“In Denemarken is de overheid een vriend, die het leven prettiger maakt. Veiligheid, wonen, goed onderwijs en goede zorg, een uitgekiende balans tussen werk en privé, dankzij de overheid is het allemaal prima geregeld. In Nederland is het vertrouwen in de overheid als vangnet juist sterk geslonken.”

Jensen is morgen in Kopenhagen voorzitter van een van de rondetafelgesprekken op een conferentie met wetenschappers en publicisten over geluk, waar ook koning Willem-Alexander en koningin Máxima zullen aanschuiven. Centraal staat de vraag hoe je een gelukkige samenleving handhaaft in tijden van economische terugval en angst voor terroristische aanslagen.

Gelijkheid

Het idee dat je als mens niet beter bent dan een ander, zit diep verankerd in de Deense samenleving. “In Denemarken is iedereen even belangrijk en in die zin gelijk. Mensen spreken elkaar aan met jij. De Denen hebben het ideaal van vrijheid, gelijkheid en broederschap hoog in het vaandel”, aldus Jensen.

Dat ideaal uit zich ook in een groot onderling vertrouwen. “In Denemarken is het normaal om je baby even buiten in de kinderwagen te laten staan, terwijl je zelf een boodschap doet. Dat is in Nederland ondenkbaar. Ik ken een Deense vrouw die in Nederland haar kind in de wagen op de stoep van een warenhuis liet staan. Toen ze terugkwam, stond de politie haar op te wachten. Iedereen was in rep en roer.”

Paradijsparadox

Volgens Jensen kan Nederland leren van de manier waarop de Deense samenleving is georganiseerd. “De Denen lopen op het gebied van emancipatie voorop. Vrouwen werken fulltime, omdat het verlof en de opvang goed zijn geregeld en stromen door naar hoge functies. Ook het onderwijs, waarin de wijsheid, creativiteit en zelfredzaamheid van het kind centraal staan, kan als voorbeeld dienen.”

Denemarken kijkt intussen met belangstelling naar de Nederlandse participatiesamenleving. Want het Deense geluk heeft ook een keerzijde: het aantal echtscheidingen is hoog en opvallend veel mensen slikken anti-depressiva. "Dat is de paradijsparadox", zegt Jensen. "De Deense samenleving is sterk individualistisch. Alles is zo goed geregeld, dat je wel móet slagen. Als dat toch niet lukt, kun je daar last van krijgen.”

Denemarken en Nederland delen daarnaast het probleem van de immigratie. De tolerantie die de Denen onderling voelen, staat in schril contrast met het wantrouwen ten opzichte van het toenemend aantal immigranten.

“Racisme is in Denemarken nog een groter probleem dan in Nederland. Het immigratieprobleem zet de Deense eigenheid, waar ze zo sterk aan hechten, steeds verder onder druk. De recente aanslag in Kopenhagen door een geradicaliseerde moslim heeft dat gevoel van wantrouwen verder versterkt”, aldus Jensen.