Nog een maand tot de Europese Parlementsverkiezingen: waar stem je eigenlijk voor?

• 

  Aïda Brands

  redacteur Brussel

Over precies een maand zijn de Europese Parlementsverkiezingen. Nederland trapt af en mag op 6 juni naar de stembus, andere EU-lidstaten volgen in de dagen daarop. Tot en met 9 juni kunnen in totaal zo'n 360 miljoen Europeanen stemmen. Het is daarmee een van de grootste verkiezingen ter wereld.

Europese burgers bepalen in het stemhokje wie hen mag vertegenwoordigen in het Europees Parlement. Er worden 720 Europarlementariërs gekozen. Dat zijn er vijftien meer dan er nu in het parlement zitten; het resultaat van een herverdeling van Britse zetels na de Brexit, en het in reserve houden van nog meer van die zetels voor mogelijke toekomstige uitbreidingen van de Europese Unie.

Vorig week barstte het verkiezingsgeweld al los in Maastricht, waar het eerste verkiezingsdebat werd gehouden tussen de 'Spitzenkandidaten': de lijsttrekkers van de Europese fracties.

Inmiddels zijn veel Europarlementariërs uit Brussel vertrokken om zich in eigen land volledig op de campagne te richten. Van werkbezoeken aan bedrijven tot het organiseren van publieksavonden en het ophangen van heel veel posters: de komende weken zullen politici er alles aan doen om kiezers ervan te overtuigen op hen te stemmen.

Waar stem je precies voor?

Hoewel niet iedereen bekend zal zijn met de 31 Nederlandse Europarlementariërs, hebben ze veel invloed op de Europese regelgeving. Zo onderhandelen ze met de EU-lidstaten over wetten. Elk wettenpakket moet bovendien worden goedgekeurd door het Europees Parlement.

De afgelopen jaren zijn er bijvoorbeeld veel nieuwe regels gekomen over het verduurzamen van de EU. Een aantal van die wetten zijn teruggetrokken of afgezwakt nadat boeren afgelopen maanden in heel Europa de straat op gingen.

Wat doet het parlement precies? We leggen het uit in deze video:

Door de oorlog in Oekraïne zal veiligheid waarschijnlijk hoog op de agenda van het Europees Parlement blijven staan. En ook migratie naar de EU zal de komende jaren een belangrijk thema blijven.

Europese fracties

Het zal deels van de politieke partijen afhangen welke Europese regels er de komende periode bij komen of zullen veranderen.

Het parlement zit anders in elkaar dan de Tweede Kamer. Het Europees Parlement is opgedeeld in zeven politieke fracties en daarbij zijn de politieke partijen uit 27 landen aangesloten. Zo zit het CDA bij de Europese christendemocraten en de VVD bij de Europese liberalen. Maar in dezelfde Europese fractie van de VVD zit ook D66.

Net als in de Tweede Kamer kunnen deze partijen ook in Brussel sterk verschillen van mening. In het Europees Parlement is er alleen geen strenge fractiediscipline zoals in de Tweede Kamer. Partijen kunnen in dezelfde politieke familie zitten, maar dat betekent niet dat zij hetzelfde zullen stemmen.

Nieuwe partijen

Na deze verkiezingen komen er mogelijk ook nieuwe partijen bij. Zo doen Nieuw Sociaal Contract en de BBB voor het eerst mee aan de Europese Parlementsverkiezingen. Ze zullen zeer waarschijnlijk in dezelfde Europese fractie komen als het CDA en de ChristenUnie.

Helemaal zeker is dat nog niet, want de Europese Christendemocraten willen absoluut niet samenwerken met radicaal-rechtse partijen. Aangezien NSC en BBB op dit moment in Nederland een coalitie proberen te vormen met de PVV, zou dat tot gevolg kunnen hebben dat zij zich bij een andere politieke familie moeten aansluiten.

GroenLinks-PvdA pakt het deze verkiezingen ook anders aan. Die twee partijen hebben nu één kieslijst, maar gaan na de verkiezingen weer in verschillende Europese fracties zitten. GroenLinks sluit zich aan bij de Europese Groenen en de PvdA bij de Europese Socialisten. De partijen hebben wel afgesproken in het Europees Parlement hetzelfde te zullen stemmen.