Nederlandse importeurs van avocado's uit Kenia, gember uit China en druiven uit India worden met de dag nerveuzer. Door de aanvallen van Houthi-rebellen in de Rode Zee varen schepen dagenlang om en komt de houdbaarheidsdatum van de producten die ze vervoeren gevaarlijk dichtbij.
Bert van Gelder moet nog dagenlang wachten tot de eerste containers met gember uit China aankomen in Barendrecht. Normaal gesproken had zijn bedrijf Sawari Fresh deze week de gember al binnen, nu duurt dat zeker nog anderhalve week.
"De huid van de gember is behoorlijk dun, dus die kan bederven als het te lang onderweg is", zegt Van Gelder. "Daar maken we ons zorgen over. We moeten er goed naar kijken als het binnenkomt. Het kan snel gaan rotten in de supermarkt. Dan is het een veel groter probleem."
Het zijn een paar voorbeelden van de vele producten die op de schepen liggen te wachten. Het aantal containerschepen dat de route door de Rode Zee aandurft, is met meer dan 90 procent gedaald, blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Clarksons.
Ze kiezen vaker voor de langere route langs Zuid-Afrika, ook al zijn ze daarmee zeker tien dagen langer onderweg. Ze weten daarmee in ieder geval zeker aan een aanval van Houthi-rebellen te ontkomen en dat de vracht en de bemanning heelhuids aankomen - ook al is het met vertraging.
Olietankers varen doorgaans wel via de Rode Zeeroute.
De langere vervoerstijd is niet alleen vervelend voor fruitimporteurs die op hun avocado's en gember wachten, het maakt het vervoer ook duurder. De prijzen voor het vervoeren van vracht per zeecontainer schieten sinds december omhoog. Een product over zee vervoeren is nu twee keer duurder dan een maand geleden.
De problemen kunnen volgens experts nog veel langer impact hebben. "Sommige schepen hebben liggen wachten en zijn daarna pas gaan omvaren", zegt Rico Luman, econoom bij ING. "Er kan daardoor filevorming optreden en extra vertraging ontstaan, want de schepen zijn ook weer te laat terug in Azië."
In een poging om de rust in de Rode Zee te herstellen, hebben de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tientallen doelen van de Houthi-rebellen in Jemen bestookt. Nederland steunt de actie. Minister Van Leeuwen van Buitenlandse Handel gaf gistermiddag uitleg aan Nederlandse reders over die actie.
Bij die Nederlandse reders zijn er nu nog meer zorgen. Doordat Nederland de aanval heeft ondersteund, lopen schepen nu mogelijk meer risico als zij een Nederlandse vlag hebben of een Nederlandse beheerder.
"We vrezen het ergste", zegt directeur Annet Koster van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders. "Hoe kan het zijn dat Nederland als enige EU-land deze aanval heeft ondersteund en dat de rest van Europa dat niet doet? Daardoor komen wij meer dan andere landen onder een vergrootglas."
Druiven van uit India
Voorlopig blijven rederijen omvaren. Dat gaat gevolgen hebben voor de prijzen van het fruit, ook al kijken verschillende fruitimporteurs nu naar andere opties. Bert van Gelder probeert bijvoorbeeld meer gember uit Peru en Brazilië te importeren. Het duurt weken voordat die bestellingen in Nederland zijn. "We proberen ook gember in Nederlandse kassen te telen. Dat is een succes, maar het gaat nog om relatief weinig stuks."
Importeurs halen in januari vooral pompelmoezen, knoflook en gember naar Nederland. Rederijen vervoeren die doorgaans via de Rode Zee en het Suezkanaal. Volgens brancheorganisatie GroentenFruit Huis is er alleen al in januari zo'n 25 miljoen euro mee gemoeid.
Drukker wordt het in februari, als doorgaans ook druiven vanuit India op schepen naar Nederland worden geladen.
