Harris kiest dit weekend haar running mate, wie zijn de kanshebbers?

• Wouter Hoogland

  Buitenlandredacteur

Het weekend van Kamala Harris staat in het teken van een belangrijke keuze. De Democratische presidentskandidaat hakt de knoop door over haar running mate: wie wordt vicepresident als zij president wordt? Het antwoord wordt waarschijnlijk dinsdag gepresenteerd, heeft Harris' campagne al laten doorschemeren.

Gewoonlijk heeft een kandidaat maanden om zich op deze keuze voor te bereiden, nu moest het in enkele weken gebeuren. Harris heeft volgens insiders daarom haar selectie teruggebracht naar vijf mannen - want ja, het zijn allemaal mannen - die ze dit weekend zal spreken. Drie van hen worden door Amerika-watchers als kansrijk gezien.

Josh Shapiro

Een van de grootste kanshebbers is de 51-jarige Josh Shapiro, sinds 2022 gouverneur van Pennsylvania, een cruciale swing state die in 2020 door Democraat Biden werd gewonnen. Sinds zijn aantreden scoort hij hoog in populariteit, onder meer door zijn snelle optreden toen vorig jaar een belangrijke verkeersbrug instortte.

Zijn populariteit kan Harris helpen om enkele noordoostelijke staten te veroveren, maar in de rest van de VS is Shapiro vrij onbekend. Voor het affiche zou Shapiro wel een interessante keuze zijn: als Harris wint, krijgen de Verenigde Staten niet alleen hun eerste vrouwelijke president, maar ook de eerste Joodse vicepresident.

Wel zou een keuze voor Shapiro tot verdeeldheid kunnen leiden binnen de Democraten. De gouverneur is uitgesproken in zijn steun voor Israël en reageerde fel op studentenprotesten voor Gaza. Dit levert hem kritiek op van de linkerflank van de partij. Ook bestaat het risico dat belangrijke kiezersgroepen, zoals jongeren of islamitische Amerikanen, hem dit kwalijk nemen.

Mark Kelly

Een bekendere naam voor veel Amerikanen is Mark Kelly. De 60-jarige senator uit Arizona is de oudste kanshebber, maar wel degene met de minste politieke ervaring: daarvoor was hij gevechtspiloot en astronaut.

Kelly profileert zich sterk op een belangrijk thema voor de Democraten: wapenwetten. Zijn vrouw, voormalig politicus Gabby Giffords, werd in 2011 bij een moordaanslag in haar hoofd geraakt. Zij en twaalf anderen overleefden het, maar zes mensen kwamen om het leven. Sindsdien is Kelly een voorvechter van strengere wapenrestricties.

Op andere gebieden heeft hij meer raakvlakken met de Republikeinen. Zo is hij, als senator van grensstaat Arizona, relatief streng op immigratie vanuit Mexico. In het verleden was hij kritisch op het beleid van president Biden, dat hij te soft vond. Met die standpunten kan hij twijfelende Republikeinen aantrekken, wat Harris ook in swing state Arizona een boost kan geven.

Andy Beshear

De jongste kandidaat op de shortlist, de 46-jarige Andy Beshear, komt wederom uit een staat die beide kanten op kan vallen. Hij is gouverneur van Kentucky, de staat waar ook Donald Trumps running mate J.D. Vance opgroeide. In 2020 werd die staat overtuigend gewonnen door Trump.

De vergelijking met Vance wordt vaak gemaakt, niet in de laatste plaats door Beshear zelf: hij noemt Vance een "nepperd" en heeft kritiek op hoe die de regio beschreef in zijn boek Hillbilly Elegy: "Hij noemde mijn volk lui. Dit zijn de mijnwerkers die dit land hebben opgebouwd."

In de regio kan Beshear stemmen trekken, maar ook hij is op landelijk niveau onbekend. Toch kan hij zichzelf profileren op een aantal belangrijke beleidspunten voor Democraten: als gouverneur maakte hij zich hard voor het recht op abortus, de rechten van transgenders en openbaar onderwijs.

Bekendheden

Uit meerdere peilingen komt naar voren dat deze kandidaten bij het grote publiek vrijwel onbekend zijn. Op Harris' lijstje zouden ook nog twee bekendere partijprominenten staan: oudgediende en gouverneur van Minnesota Tim Walz en transportminister Pete Buttigieg.

Maar hun bekendheid maakt hen niet per se geliefd. Buttigieg reageerde de afgelopen jaren traag op meerdere crises in de infrastructuur. Walz voerde relatief strenge covidmaatregelen in en zette de reservestrijdkrachten in tegen demonstranten na de geruchtmakende dood van de Afro-Amerikaanse arrestant George Floyd in Minneapolis in 2020.

In meerdere peilingen is geen van de bovengenoemde kandidaten een overduidelijke stemmentrekker, voornamelijk doordat ze zo weinig bekend zijn. Dat is niet per se negatief: de meeste Amerikanen zullen de running mate pas leren kennen tijdens de campagne. Dat zal al direct gebeuren: Harris neemt haar running mate vanaf dinsdag mee op tournee langs vijf cruciale staten.