Oud-informateur Remkes denkt dat de vorming van een 'normaal' meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC en BBB onmogelijk is. Hij pleit in het tv-programma Buitenhof voor een ander soort kabinet, bijvoorbeeld een extraparlementair kabinet of een kabinet met een gedoogconstructie.
Hij vindt dat de fracties van de vier politieke partijen nu eerst de vraag moeten beantwoorden welk soort kabinet er eigenlijk gevormd moet worden. "Daar zit het op vast", aldus Remkes.
Oud-VVD-Kamerlid, oud-minister en voormalig commissaris van de Koning Remkes geniet in Den Haag veel gezag en wordt de laatste tijd vooral geroemd om zijn vermogen botsende partijen bij elkaar te brengen. Na een moeizame en langdurige kabinetsformatie in 2021 wist hij een kabinet van VVD, D66, CDA en de ChristenUnie tot stand te brengen, het kabinet-Rutte IV.
Dichtgetimmerde regeerakkoorden
Morgen komt de huidige informateur Plasterk met zijn advies en volgens Remkes is de 'vormvraag' nu het allerbelangrijkste. Een meerderheidskabinet gaat echt niet lukken, denkt Remkes, omdat NSC-leider Omtzigt al vanaf het begin heeft aangegeven dat hij niet in zo'n kabinet wil zitten.
Hij snapt ook de keuze van de NSC-leider om voorlopig uit de formatiegesprekken te stappen. "Hij had het gevoel, denk ik, in een proces te worden gezogen waar hij later niet meer uit kon."
Remkes is voorzitter geweest van de Staatscommissie Parlementair Stelsel en ziet de laatste jaren dat de verhouding tussen kabinet en Tweede Kamer niet goed is. Door dichtgetimmerde regeerakkoorden is de Kamer gebonden aan allerlei afspraken en coalitiepartijen hebben eigenlijk weinig in te brengen. Dat moet anders, aldus Remkes.
Persoonlijke titel
In ieder geval zou er een regeerakkoord op hoofdlijnen geschreven moeten worden. "Een meerderheid hoeft er dan nog niet per se te zijn." De fractievoorzitters zouden namen kunnen voorstellen van mogelijke bewindslieden die dan op persoonlijke titel tot een kabinet toetreden. "We hebben in Nederland die traditie niet, maar in Denemarken functioneert het redelijk."
Remkes vindt verder dat er niet goed is omgegaan met de bezwaren van Omtzigt. Bij een formatie moeten de onderhandelende partijen zich inleven in het standpunt van de ander. De volgende formatieronde moet er wat hem betreft een informateur komen in wie de NSC-leider vertrouwen heeft. "Omtzigt moet comfort geboden worden".
'Kleppen dicht'
Voor de manier waarop de vier partijen met elkaar zijn omgegaan heeft Remkes weinig waardering. Hij spreekt over "respectloos gedrag". "Iedereen zat te twitteren, dat was sfeerbedervend." Hij zou zelf tegen de onderhandelende partijen hebben gezegd: "Kleppen dicht". "Maar of Plasterk dat ook gedaan heeft weet ik niet als oppervlakkige waarnemer."
Zelf wil hij geen informateur meer zijn. "Er zijn voldoende mensen die dit kunnen."
