Yesilgöz aangevallen over migratie • Jetten en Wilders botsen over 'extreemrechts'

Video: Jetten en Wilders botsen over 'extreemrechts'

Jetten (D66) hield bij het Debat van het Zuiden een pleidooi om "op het midden te stemmen" om een "extreemrechts" kabinet met de PVV te voorkomen. Wilders verwierp de suggestie dat de PVV extreemrechts is.

"Een extreem domme opmerking", aldus Wilders:

Yesilgöz aangevallen over migratie

Lijsttrekkers botsten in het Debat van het Zuiden over de omstreden spreidingswet, die ertoe moet leiden dat asielzoekers beter worden verdeeld over het land. Vooral Yesilgöz (VVD) werd aangevallen. Ook de twee andere partijen die tegen de spreidingswet stemden, de PVV en BBB, kregen kritiek.

"Als je verantwoordelijkheid durft te nemen, en je hebt lef, dan durf je ook de spreidingswet te verdedigen", zei Bontenbal (CDA). Hij noemde het een "politiek trucje" dat BBB-leider Van der Plas de spreidingswet koppelt aan de hoeveelheid asielzoekers die naar Nederland komt.

Yesilgöz werd door Bontenbal aangevallen omdat haar partij in de Kamer tegen de wet van haar eigen staatssecretaris stemde: "Ik neem het vooral de VVD kwalijk dat ze dat niet heeft aangedurfd."

De VVD-lijsttrekker benadrukte dat er genoeg maatregelen te nemen zijn om de instroom in te perken, binnen de Europese regels hierover. "Je hoeft het land niet kapot te maken met 'de grenzen dicht' je hoeft je ogen niet te sluiten voor de problemen. Je kan gewoon handelen."

Jetten (D66): "Er lag een pakket, waar ú nee tegen heeft gezegd." Hij kreeg bijval van Bontenbal: "Dit had je kunnen regelen. Er is gewoon snel een uitgang gekozen om de stekker uit het kabinet te trekken."

Emissieregels Brabantse boeren in Debat van het Zuiden

Het Debat van het Zuiden gaat over de uitzonderingspositie van Noord-Brabantse boeren. Die moeten hun stallen eerder dan de rest van Nederland emissiearm maken om de stikstofuitstoot te verminderen.

Op dat punt is het coalitieakkoord in Noord-Brabant geklapt; BBB wilde die uitzondering van tafel. "Het is een volledig oneerlijke behandeling. De concurrentiepositie van Brabantse landbouw gaat volledig onderuit", zegt BBB-leider Van der Plas.

Maar Yesilgöz (VVD) vindt de uitzonderingspositie wel logisch. "Brabant heeft zelf besloten: het zit hier op slot, wij gaan niet wachten op Den Haag, we gaan zelf aan de slag."

Jetten (D66) denkt er ook zo over: "Ik begrijp dat de provincie Brabant de keuze heeft gemaakt, we willen hier huizen en wegen bouwen, dus dan moet je de stikstofuitstoot aanpassen. De natuur staat er hier slecht voor, dus het is een voorloperskeuze die Brabant heeft gemaakt."

Wilders en Jetten botsen over 'extreemrechts'

Wilders (PVV) en Jetten (D66) botsen in het Debat van het Zuiden. Jetten houdt een pleidooi om "op het midden te stemmen" om een "extreemrechts" kabinet te voorkomen. Hij lijkt daarmee te doelen op een nieuwe peiling van Maurice de Hond, waarin de PVV meer zetels krijgt. Wilders verwerpt de suggestie dat de PVV extreemrechts is.

Lijsttrekkers over bestaanszekerheid

Het Debat van het Zuiden begint met een discussie over een veelgehoorde term deze verkiezingen: bestaanszekerheid. Veel lijsttrekkers herhalen de standpunten van hun partijen.

Zo zegt SP-lijstrekker Marijnissen dat de huren omlaag moeten en het eigen risico in de zorg moet worden afgeschaft. PVV-lijsttrekker Wilders wil geen geld naar wat hij noemt "linkse hobby's".

Yesilgöz (VVD) denkt dat iedereen "in de breedte hetzelfde wil". "Mensen uit de armoede. De keuze is hoe we dat moeten betalen. Wij vinden dat bezuinigen op de overheid slimmer is dan mensen kapot gaan belasten."

Yesilgöz over resultaat Wilders in peiling: 'Zorgelijke standpunten'

VVD-lijsttrekker Yesilgöz haalt uit naar PVV-leider Wilders, nadat de PVV in aantal virtuele zetels omhoog is gegaan in een peiling van Maurice de Hond. "Aan de ene kant zegt hij dat alle standpunten in de prullenbak kunnen, en aan de andere kant is hij voor een Nexit, tegen klimaatmaatregelen en dan heb je nog zijn houding ten opzichte van Rusland", zegt ze tegen de NOS.

"Je weet eigenlijk niet welke Wilders je tegenover je hebt en waar het precies over gaat, maar zorgelijk is het wel."

Op de vraag of ze de deur eigenlijk toch niet dicht had moeten houden voor de PVV, zoals D66-leider Jetten eerder stelde, herhaalt Yesilgöz haar standpunt dat ze "geen kiezers uitsluiten".

Zeven lijsttrekkers bij Debat van het Zuiden

Regionale omroepen houden vanavond om 19.30 uur het Debat van het Zuiden. Zeven lijsttrekkers zijn aanwezig: Dilan Yesilgöz (VVD), Geert Wilders (PVV), Henri Bontenbal (CDA), Rob Jetten (D66), Caroline van der Plas (BBB), Lilian Marijnissen (SP) en Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren). Frans Timmermans (GL-PvdA) en Pieter Omtzigt (NSC) zijn afwezig.

Het debat gaat onder meer over het adviesrapport Elke regio telt; daarin adviseren onderzoekers de Rijksoverheid om de regio's te versterken en de welvaart te vergroten.

Het debat is live te volgen op het themakanaal NPO Nieuws & Politiek, NOS.nl en de NOS app.

Lijsttrekkers beantwoorden vragen van kinderen

Yesilgöz (VVD), Timmermans (GroenLinks-PvdA), Wilders (PVV), Jetten (D66), Van der Plas (BBB) en Bontenbal (CDA) beantwoorden zoals bij alle verkiezingen vragen van kinderen. De verkiezingsspecial van het NOS Jeugdjournaal wordt morgenavond om 19.00 uur uitgezonden.

Bekijk hieronder alvast een voorproefje:

Jetten over peiling: 'Dilan Yesilgöz-effect'

Ook D66-lijsttrekker Jetten is geschrokken van de nieuwe peiling van Maurice de Hond. "Een PVV die de grootste kan worden, dat betekent een groot risico op een extreemrechts kabinet", zegt hij tegen de NOS.

Hij noemt de stijging van de PVV "een soort Dilan Yesilgöz-effect". "De VVD heeft willens en wetens het kabinet laten vallen, terwijl we op dat moment migratie in betere banen konden leiden. Vervolgens zet Yesilgöz de deur wagenwijd open voor Wilders en daarmee heeft zij deze dynamiek gecreëerd."

Xander van der Wulp: 'Dit kan een dynamiek krijgen'

Kleinere partijen de straat op

Ook voor de kleinere partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen is dit het laatste weekend van de campagne. Het is voor hen niet altijd eenvoudig om ertussen te komen.

Lijsttrekkers flyeren in winkelcentra en op markten:

Timmermans reageert snel: 'Niet wakker worden in land waar Wilders grootste is'

Groenlinks-PvdA-leider Timmermans hoopt dat de kiezer, op basis van Maurice de Honds voorspelling van zetelwinst voor de PVV, alsnog op zijn partij gaat stemmen. "Ik wil donderdag niet wakker worden in een land waar Wilders de leider is van de grootste partij", laat hij op X, het voormalige Twitter weten.
Kiezen voor een bepaalde partij om te voorkomen dat een andere de grootste wordt, heet een strategische stem. De Hond verwacht nu voor de partij van Timmermans 23 zetels, net zoveel als NSC van Pieter Omtzigt.

PVV-leider Wilders ziet 'gamechanger' na peiling De Hond

PVV-leider Wilders ziet een gamechanger - een opvallende wijzing in de virtuele verdeling van Tweede Kamerzetels. Volgens een nieuwe peiling van Maurice de Hond kan de PVV 26 zetels halen, evenveel als de VVD. Dat is vijf meer dan De Hond een week eerder peilde. NSC van Omtzigt gaat in deze peiling vijf zetels terug ten opzichte van de vorige.

De Hond heeft de meningen gepeild na het SBS-debat van donderdagavond. Andere partijen, vooral in de links-progressieve hoek, reageren geschrokken en zien het als een bevestiging dat er woensdag veel op het spel staat.

Met grote interesse kijken ze uit naar de peilingen van de grote bureaus die begin volgende week met een nieuwe tussenstand komen. De NOS hanteert altijd de Peilingwijzer, met een gewogen gemiddelde van de peilingen van I&O Research en Ipsos/Eenvandaag . Maurice de Hond werkt met Peil.nl niet mee aan deze Peilingwijzer.

Meer dan 400 stembureaus niet toegankelijk voor mensen met beperking

Mensen met een lichamelijke beperking kunnen niet in elk stembureau hun stem uitbrengen. Meer dan 400 stembureaus zijn niet voor iedereen toegankelijk, meldt de Open State Foundation, een organisatie die zich inspant voor een digitaal transparante overheid. De gegevens zijn verzameld op het platform Waar is mijn stemlokaal? .

In totaal zijn er in het hele land ruim 9800 stembureaus, wat betekent dat ongeveer 4,5 procent van de bureaus niet volledig toegankelijk is. Die zijn in 108 gemeenten, waaronder grote plaatsen zoals Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Almere, Groningen, Apeldoorn en Zwolle.

Gemeenten moeten ervoor zorgen dat alle stembureaus toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Ze moeten bijvoorbeeld een verlaagd schrijfblad aanbieden voor mensen in een rolstoel.

Van Baarle (Denk) gelooft in groei, belangrijk dat achterban ook naar stembus gaat

De leider van Denk, Stephen van Baarle voert campagne op de Afrikaandermarkt in Rotterdam-Zuid. Hij is blij met het enthousiasme waarmee hij ontvangen wordt, er worden filmpjes en foto's gemaakt en handen geschud. Van Baarle vraagt de passanten met nadruk om vrienden en familie te bewegen om naar de stembus te gaan.

"Mensen voelen zich gehoord door het geluid van Denk, maar we kunnen alleen iets veranderen als er zoveel mensen uit hun netwerk ook echt gaan." De partij heeft nu drie zetels in de Tweede Kamer en staat volgens de Peilingwijzer tussen de drie en vijf zetels. "Ik heb er vertrouwen in dat we gaan groeien."

Omtzigt: ik begrijp niet altijd wat VVD wil

NSC-leider Omtzigt is in een winkelcentrum in Diemen om folders uit te delen. Hij denkt dat de campagne de komende dagen nog fel zal zijn. Hij zegt ook dat hij niet veel begrijpt van de voorstellen van de VVD. Hij ziet in het verkiezingsprogramma van de partij geen oplossingen voor de problemen in het land.

"Ik heb nog geen plan gehoord wat ze nu concreet willen." Dat VVD-leider Yesilgöz campagne voert onder het motto "nieuwe politiek", noemt hij een grap. "Als de VVD nieuwe politiek is, weet ik niet wat de oude is."

Wat is strategisch stemmen? Waar worden de peilingen op gebaseerd? En nog meer antwoorden

Waar gaan de verkiezingen eigenlijk over? Wat is het gevolg dat er zoveel nieuwe lijsttrekkers meedoen? Wat gebeurt er in de laatste dagen van de campagne? En ook: zijn jullie de campagne niet beu? De politiek verslaggevers Albert Bos en Marleen de Rooy geven antwoord op tientallen vragen die bij de NOS zijn binnengekomen.

Ipsos-onderzoek: hogeropgeleiden eerder geneigd om naar de stembus te gaan

Relatief veel meer mensen met een hbo- of een wo-opleiding zijn van plan om bij de Tweede Kamerverkiezingen hun stem uit te brengen dan mensen met een middelbare beroepsopleiding of alleen middelbare school. Dat valt op te maken uit een onderzoek van Ipsos in opdracht van de NOS.

Negen partijen doen beloften over lhbti-emancipatie en ondertekenen Regenboogakkoord

Net als bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen heeft een aantal partijen ook deze keer het zogenoemde Regenboog-stembusakkoord ondertekend. Dat zijn afspraken over maatregelen om discriminatie en geweld tegen lhbti-personen en andere minderheden aan te pakken.

Vanochtend hebben negen partijen - VVD, GroenLinks-PvdA, D66, CDA, Partij voor de Dieren, SP, Volt, Bij1 en 50Plus - laten weten hun handtekeningen onder de afspraken te zetten. NSC en BBB doen het niet.

In het akkoord staat onder meer dat er een wettelijk verbod komt op pogingen tot lhbti-conversie ('genezing'), dat er wettelijk transitieverlof wordt ingevoerd voor transpersonen en dat de wachtlijsten voor transgenderzorg worden aangepakt.

De grachten door, flyeren en nog een aantal debatten voor de boeg

De afgelopen weken draaide de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van aanstaande woensdag al op volle toeren. Er zijn interviews gedaan met landelijke en regionale kranten en de radio- en televisiestudio's van allerlei publieke omroepen en RTL en SBS zijn bezocht. Maar de allerbeslissende tijd is nu pas aangebroken.

Vandaag wordt er opnieuw druk geflyerd, net als vorige weekend. Volt-leider Dassen stapt in een boot. Ander lijsttrekkers knopen op straat, bij markten en op treinstations met hun folders een gesprekje aan met de voorbijgangers. Dit werk levert overigens nooit de meeste kiezers op, weten alle campagneteams. Het is wel goed voor het beeld, om te laten zien dat de politici hun kiezers niet alleen via het beeldscherm proberen te bereiken.

In debatten kunnen de partijen vooral hun onderlinge verschillen laten zien over hun aanpak van een aantal maatschappelijke problemen. Dit jaar gaat het vooral over bestaanszekerheid, de woningnood, migratie en het terugwinnen van het vertrouwen van de teleurgestelde kiezer.

Dit weekend gaat een aantal lijsttrekkers naar het NOS-Jeugdjournaaldebat, dat zondag wordt uitgezonden om 19.00 uur op NPO 3. Vanavond is er ook nog het Debat van het Zuiden, waarvan NSC-leider Omtzigt en GroenLinks-PvdA-leider Timmermans de uitnodiging hebben afgeslagen.

Voor de zwevende kiezer: welke kieshulpen zijn er en hoe werken ze?

Het aantal zwevende kiezers was nog nooit zo hoog. Die zwevende kiezers vullen massaal kieshulpen in. In deze video duikt NOS op 3 in de wereld achter de kieshulpen.

Nog even lezen: wie zijn de lijsttrekkers? En waar staan hun partijen voor?

Wie zijn de lijsttrekkers waar je volgende week op kunt stemmen? En waar staan hun partijen eigenlijk voor? Met onderstaande tool kom je erachter. Schuif met de filters om te ontdekken hoe partijen denken over verschillende thema's en klik op de lijsttrekkers voor meer informatie over hem/haar en de partij.

De dag van gisteren: een andere toon

Bij Op1 zaten NSC-leider Omtzigt en Timmermans van GroenLinks-PvdA en de onderlinge toon was anders dan bij vorige debatten. Omtzigt had de linkse partij eerder "een moeilijke partner" genoemd, maar nu was de toon anders. De twee politici namen de tijd om de belangrijkste onderwerpen - zoals armoedebestrijding, migratie, maar ook abortus - door te nemen en hun overeenkomsten en verschillen te belichten. Van mogelijke samenwerking in een nieuwe coalitie is trouwens nog geen sprake.

Bij Nieuwsuur zat VVD-leider Yesilgöz en zij benadrukte dat de VVD de afgelopen jaren in het kabinet "te veel met zichzelf bezig is geweest". In hoeverre neemt de nieuwe VVD-leider verantwoordelijkheid voor wat er onder de kabinetten-Rutte is gebeurd? Het is een veelgestelde vraag in de campagne en Yesilgöz zegt dan regelmatig dat ze "de fouten erkent, problemen wil oplossen en vooruit wil kijken". In het programma sprak ze verder haar voorkeur uit om met BBB, NSC en mogelijk het CDA te gaan regeren.

In de ochtend zat Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren bij de NOS en die sprak haar vrees uit dat uiteindelijk te weinig partijen zich zullen inzetten voor de natuur. Ze krabbelen volgens haar terug als puntje bij paaltje komt. "Er is geen enkele partij die zo vasthoudt aan het beschermen van de natuur", zei ze over haar eigen partij.

Teruglezen: spanning in de 'warrooms'

Pieter Omtzigt gaat voor de verkiezingen echt niet zeggen wie er premier zal worden als NSC de grootste wordt. GroenLinks-PvdA hoopt nog steeds de grootste te worden, door ruwweg vijf zetels weg te halen bij andere partijen op links en nog eens vijf uit het 'midden'. BBB denkt net als in maart de peilingen te kunnen verslaan. En Geert Wilders moet zijn mildere toon in ieder geval nog een paar dagen volhouden. Het zijn dingen die je oppikt als je nu spreekt met mensen dicht bij de lijsttrekkers.

Lees verder:

Welkom!

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.