Om gijzelaars vrij te krijgen praat Qatar met alle partijen, 'dag en nacht'

• 

  Daisy Mohr

  Correspondent Midden-Oosten

Qatar staat in de diplomatieke schijnwerpers. In de hoofdstad Doha is het deze weken een komen en gaan van de ene na de andere wereldleider. Als er één land is met de nodige communicatiekanalen om momenteel iets voor elkaar te krijgen in de oorlog tussen Hamas en Israël, dan is het dit steenrijke golfstaatje. Sinds gisteren ging, dankzij hun onderhandelingen, de grens tussen Egypte en Gaza tijdelijk open voor mensen met een buitenlands paspoort, en voor humanitaire hulp en gewonden.

"We werken dag en nacht, praten met alle partijen. Maar de tijd dringt", zegt Majid al Ansari, adviseur van de Qatarese minister van buitenlandse zaken in Doha. "Er zal geen vrede zijn zonder dialoog. Militaire oplossingen leiden niet tot langdurige vrede. Dat kan alleen als iedereen met elkaar om de tafel gaat zitten."

In Qatar sprak Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr met Al Ansari:

Dat de bombardementen op Gaza onverminderd doorgaan, maakt het voor de onderhandelaars extra lastig om Hamas te overtuigen gijzelaars vrij te laten. De frustratie in Doha over wat er in Gaza gebeurt is tastbaar. "Als we een staakt het vuren zouden hebben, zou het de onderhandelingen een heel stuk makkelijker maken. Bemiddelen gaat beter als er een kalme periode is waar beide kanten goed kunnen nadenken over hoe ze de dingen kunnen doen. Wij willen de gijzelaars herenigen met hun families en we willen dat de bombardementen op Gaza stoppen zodat er geen verdere burgerdoden zullen vallen."

Er zijn in Qatar duizenden Amerikaanse troepen gestationeerd. Het land heeft al jarenlang banden met niet alleen de VS, maar ook met Israël, Hamas en Iran. Pragmatisch gaan ze te werk met al die partijen.

Geloofwaardigheid

De Belgische hoogleraar en Midden-Oostenkenner Gerd Nonneman, werkzaam aan de Georgetown University in Doha, is niet verrast door de inzet van Qatar. "Geld is één van de tools. Maar bovenal heeft Qatar als enige de nodige geloofwaardigheid bij alle partijen. Het land probeert zich al jaren te profileren als een nuttige partner voor iedereen. Dat, geloven ze, verhoogt hun profiel en hun veiligheid."

Nonneman vertelt dat er al eindeloos een samenwerking is met onderdelen van het Israëlische systeem, inclusief de veiligheidsdiensten, om afspraken te maken over Gaza. Qatar sponsort, via Israël, de autoriteiten in de Gazastrook maandelijks met miljoenen euro's. Daarmee worden bijvoorbeeld de energierekening en het salaris van ambtenaren betaald.

"Er is hier een Hamas-kantoor waar de politieke kopstukken zetelen. De aanwezigheid van de Taliban en Hamas hier was op aanvraag van de VS. Want het idee was: dan is er tenminste een communicatiekanaal, en wie weet brengt dat op termijn een beetje pragmatisme los bij deze mensen."

Binnen de overheden van de VS, Israël en Hamas is er overigens wel discussie over het nut van deze kanalen, zegt hij. "Sommigen zeggen: dat is heel waardevol, we zijn dankbaar dat Qatar die contacten heeft. Maar er zijn ook anderen die daar tegenin gaan." Vooral in de VS en Israël zijn er officials die vinden dat je met Hamas helemaal niet moet willen praten, aldus Nonneman.

Dag en nacht

Qatarese bemiddeling leidde vorige maand al tot de vrijlating van een paar gijzelaars. Nonneman: "Op het moment ben ik niet zo super-optimistisch. Er was zeker een bereidheid onder Hamas om meer gegijzelden vrij te laten. Maar als Hamas voelt dat ze er allemaal niets voor terug zullen krijgen en als het bombarderen door gaat, dan zal het heel moeilijk worden voor Qatar om druk uit te blijven oefenen."

Desondanks zegt adviseur Ansari dat ze in Doha vastbesloten zijn niet op te geven. "We krijgen internationaal regelmatig ook zware kritiek dat we met Hamas en Iran praten. Maar iemand moet die discussie toch met ze aangaan? Het zou fout zijn om hier nu uit te stappen en de handdoek in de ring te gooien. Het is juist tijd voor de internationale gemeenschap om mee te doen en er alles aan te doen met alle spelers te blijven communiceren."

Voor hun internationale profiel als ultieme onderhandelaar staat er bovendien dus heel wat op het spel. Gaat het ze lukken de gijzelaars vrij te krijgen nu de hele wereld meekijkt? Ansari: "Een tijdlijn heb ik niet. Maar wat ik je kan vertellen is dat we doorgaan met de onderhandelingen. We hebben dagelijks contact met het politieke kantoor van Hamas. Er zijn al veel lastige besprekingen geweest en er liggen ideeën op tafel. We zullen niet rusten totdat dit gelukt is."