Bij Bachmoet zien drone-piloten weer een zware strijd tegemoet

• Christiaan Paauwe

  verslaggever Midden- en Oost-Europa

• Sander van Hoorn

  verslaggever

"Wij zijn de ogen van de artillerie", zegt Oleh van de Oekraïense drone-eenheid Adam. In een veld op zo'n 10 kilometer van Bachmoet zijn collega's verschillende drones aan het testen. Een piloot die een VR-bril draagt probeert een reguliere, commerciële drone uit. "Daar plaatsen we een bom op", zegt een collega.

Wanneer de drone-eenheid Adam in de buurt van Bachmoet een oproep krijgt, gaan ze erop af met een klein team. Bijvoorbeeld als een Russische tank is gespot. Op minder dan een kilometer gaat de drone de lucht in. Wanneer ze de coördinaten van de tank hebben vastgesteld, geven ze die door aan Oekraïense artillerie, die de positie onder vuur kan nemen.

Dat is niet zonder risico, want vanaf de andere kant wordt er op de militairen gejaagd. Hun radiosignaal wordt gepeild door Rusland, of ze worden door drones van de andere kant gespot. Een paar weken geleden kwamen nog twee piloten van Adam om het leven.

Maar, zeggen ze hier, het werk is voor het Oekraïense tegenoffensief cruciaal, want ze vinden zwakke punten langs de Russische linies. En wat ze door hun drones hier ook zien: de strijd is niet zomaar gestreden.

"We doen ons best om zo snel mogelijk een overwinning te boeken, maar de Russen ook", zegt een 24-jarige piloot die zichzelf introduceert als George. Voor de "kleine vogels" - zoals hij de drones noemt - hebben ze tussen een paar struiken een zendmastje opgetuigd, zodat ze een groter bereik hebben.

"Ze kunnen aan de andere kant ook vechten", zegt George terwijl hij de laatste upgrades voor hun drones laat zien. Een groot probleem blijft de Russische artillerie. Rusland heeft meer munitie. Waar Oekraïne meer afhankelijk is van precisie-beschietingen, aangestuurd met informatie van hun dronemissies, hoeft Rusland minder zuinig te zijn.

De commandant van de dronepiloten vertelt aan cameraman Jaap van Willigen over haar werk:

Ook ontbreekt het Oekraïne nu nog aan F-16's, zegt George, om door te kunnen stoten. "Voor echte vooruitgang hebben we niet alleen kleine vogels, maar ook grote vogels nodig", concludeert hij.

Onder camouflagenetten zijn militairen bezig met reparaties. Ook proberen ze verschillende explosieven op de onbemande vliegtuigjes te plaatsen. "We hebben er altijd meer nodig", zegt commandant Natalia. Ze houdt een lijst bij van drones die kunnen vliegen en die verloren zijn gegaan. "Oekraïne heeft natuurlijk ook meer tanks nodig. En straaljagers. F-16's, welke anders?"

President Zelensky bevestigde afgelopen weekend dat het tegenoffensief is begonnen. Maar Oekraïne laat zich nauwelijks uit over de voortgang. Wel is duidelijk dat er druk wordt gezet op vier verschillende plekken langs het duizend kilometer lange front. In de zuidelijke regio Zaporizja, maar ook hier rond Bachmoet.

De stad is de zwaarstbevochten plek van de oorlog. Onder leiding van huurlingengroep Wagner stuurde Rusland golf na golf de stad in. Hoewel het strategische belang van Bachmoet beperkt is en de stad bovendien niet eenvoudig te verdedigen is, kreeg de plek een steeds grotere politieke betekenis. Rusland wilde een overwinning afdwingen, ook al ging dat gepaard met duizenden doden.

Oekraïners die nu rond Bachmoet vechten, hopen dat ze de stad met het huidige tegenoffensief zullen terugveroveren. Al zien ze ook dat Rusland zich heeft ingegraven.

Stukjes teruggepakt

Oekraïne heeft de afgelopen weken wat stukjes rond de stad teruggepakt. Ook hebben de troepen de hoofdweg vanuit het westen naar de stad veiliggesteld. Die is cruciaal voor de aanvoer van troepen en wapens.

"We hebben net een positie ingenomen waarvandaan we ons tegenoffensief kunnen doorzetten", zegt piloot Andrej. Meer kan hij er niet over zeggen. Op de vraag hoe het iets verderop gaat, zucht hij. "Het is een moeilijke situatie." Een dag eerder werd een Oekraïense eenheid nog geraakt door Russische helikopters.

Het zal zwaar worden de komende maanden, maar ze kunnen Bachmoet terugveroveren, verwacht Andrej. Collega George is optimistischer. "Het tegenoffensief zal indrukwekkend en massief zijn."

Cruciale maanden

Een veldje verderop zijn twee militairen bezig met een vleugelvormige drone. Het is een Valkyrja, die is gemaakt in Oekraïne en wordt gebruikt voor verkenning en kamikazeacties. Deze apparaten kunnen ruim 30 kilometer ver vliegen. Daarmee kunnen ze dus kijken waar zich achter vijandelijke linies mogelijke doelwitten bevinden.

Rusland is goed voorbereid, zegt een van de piloten. Dat kunnen ze zien in de opnames die ze maken. "In het begin van de oorlog dachten we dat ze zwak waren. Maar ze worden sterker. Ze hebben nu veel meer Chinese drones", zegt hij. Voor hem bestaat er geen twijfel over: de komende maanden gaan heel belangrijk worden.