Voorzitter klimaattop dringt aan op actie, ondanks de wereldwijde onrust
Meer dan honderd staatshoofden en regeringsleiders zijn vanaf vandaag bijeen op de klimaattop in de Egyptische badplaats Sharm-el-Sheikh. Veel van hen houden vandaag en morgen een toespraak, waarin ze duidelijk maken wat ze op de bijeenkomst willen bereiken. De Egyptische voorzitter Sameh Shoukry dringt aan op actie, ondanks de wereldwijde onrust.
Het is voor niemand een verrassing dat deze VN-klimaattop plaatsvindt "in een wereld die getuige is van politieke onrust die een lange schaduw werpt op al onze landen, en heeft geleid tot energie- en voedselcrises", zei Shoukry. Deze problemen mogen er volgens hem niet toe leiden dat klimaatacties worden uitgesteld.
VN-secretaris-generaal Guterres benadrukt dat deze klimaattop het moment is voor verandering:
De komende twee weken zullen vertegenwoordigers van bijna 200 landen een poging doen om verdere klimaatverandering tegen te gaan. De wereld ligt nog altijd niet op koers om de opwarming te beperken tot 1,5 graad. De klimaatbeloftes die landen tot nu toe hebben gedaan, tellen op tot zo'n 2,5 graad opwarming. Te veel volgens klimaatwetenschappers, die eerder aantoonden dat meer dan 1,5 graad tot bijzonder grote en deels onomkeerbare gevolgen leidt.
Waarom is het belangrijk dat de opwarming van de aarde onder de 2 graden blijft? Wat maakt een graadje meer of minder uit? In deze video leggen we dat uit:
Egypte probeert als voorzitter van de conferentie daarbij de kwetsbaarheid van Afrika te benadrukken. Gisteren werd bekend dat voor het eerst op een klimaattop ook de schade als gevolg van klimaatverandering op de agenda staat. Veel arme landen willen dat al veel langer, omdat zij kwetsbaar zijn, terwijl ze zelf weinig hebben bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen. Rijkere landen hielden de boot af, maar zijn nu toch overstag.
"De klimaatcrisis heeft gevolgen die verder gaan dan wat kwetsbare landen alleen kunnen dragen", reageerde Eurocommissaris Frans Timmermans. "We hebben oplossingen nodig die inspelen op de uiteenlopende behoeften ter plaatse en die een snelle opschaling van ondersteuning mogelijk maken voor degenen die dat het meest nodig hebben."
Dat wil niet zeggen dat het eenvoudig is te bepalen hoe de discussie verder moet. Eerste berekeningen hebben het over honderden miljarden euro's die mogelijk nodig zijn. Maar het zal moeilijk zijn om te bepalen welke schade in aanmerking komt. Want weersextremen waren er altijd al, en soms is schade ook het resultaat van ontoereikend beleid om schade te voorkomen. Overstromingen als die in Pakistan maken daarnaast duidelijk dat het om zeer veel geld kan gaan.
China en India
Grote afwezigen op deze top zijn president Xi Jinping van China en premier Narendra Modi van India. Het is daarom de vraag of er in Egypte wel echt harde afspraken gemaakt kunnen worden, nu twee van de allergrootste uitstoters er op het hoogste niveau niet bij zijn. Ook president Biden van de VS is er aan het begin nog niet bij. Hij gaat later in de week wél naar Sharm-el-Sheikh, na de verkiezingen in eigen land die morgen worden gehouden.
De nieuwe Britse premier Sunak zal er in zijn toespraak op aandringen dat leiders in ieder geval niet terugkomen van de toezeggingen die vorig jaar in Glasgow zijn gedaan. Zo werd vorig jaar op de klimaattop afgesproken dat het gebruik van steenkool zal worden afgebouwd, en ontbossing en de uitstoot van methaan worden tegengegaan.
Onduidelijk is nog hoe het tijdens deze top zal gaan met protesten, die gewoonlijk een levendig kenmerk zijn van klimaatconferenties. Mensenrechtengroeperingen maken zich hier zorgen over, en zeggen dat Egyptische activisten niet in de buurt van de conferentie mogen komen. De bekende klimaatactivist Greta Thunberg, sinds een paar jaar vaste bezoeker van klimaattoppen, heeft gezegd deze keer thuis te blijven.
125 Miljardairs
Sommige wetenschappers en milieu- en hulporganisaties gebruiken de top als aanleiding voor het publiceren van nieuwe inzichten en rapporten. Zo komt Oxfam Novib vandaag met een publicatie waaruit blijkt dat de uitstoot en investeringen van 125 miljardairs evenveel CO2 opleveren als de uitstoot van heel Frankrijk. Hun individuele gemiddelde is daarmee een miljoen keer hoger dan de gemiddelde uitstoot van 90 procent van de wereldbevolking, aldus Oxfam Novib.