De komende twee dagen zijn alle ogen op Schotland gericht. Deze middag wordt het lichaam van de overleden koningin Elizabeth verplaatst van het Paleis van Holyroodhouse, de koninklijke residentie in Edinburgh, naar St Giles' Cathedral in diezelfde stad. De rouwstoet zal stapvoets gaan over de royal mile, de aaneenschakeling van straten door het eeuwenoude hart van de Schotse hoofdstad.
Na een herdenkingsdienst ligt het lichaam van de Queen voor 24 uur opgebaard in de middeleeuwse kathedraal. Die blijft open voor het publiek, zodat Schotten persoonlijk afscheid kunnen nemen van de koningin.
Elizabeth geniet grote populariteit in Schotland, getuige de mensenmassa's die gisteren op de been waren toen haar lichaam per auto van het koninklijke zomerverblijf Balmoral Castle naar Edinburgh werd vervoerd. De Schotten noemen haar dan ook liefkozend "Queen of Scots". Die liefde is wederzijds, want Elizabeth bracht een groot deel van haar leven door in Schotland.
Het Huis van Windsor, dat sinds 1901 op de Britse troon zit, is van oorsprong een Duits koningshuis. De familie liet haar dynastieke naam veranderen van Sachsen-Coburg-Gotha naar Windsor na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Ondanks hun Duitse roots hebben de Windsors altijd hechte banden gehad met Schotland. De moeder van de Queen was de jongste dochter van de Schotse graaf Lord Amis.
Elizabeths echtgenoot Philip was weliswaar een Grieks-Deense prins, maar hij bracht zijn jeugd door op de kostschool Gordonstoun aan de ruige Schotse oostkust. Ook koning Charles zou naar deze kostschool gaan, al had hij beduidend minder warme herinneringen aan de Spartaanse opvoedingsmethodes van Gordonstoun dan zijn vader.
De koninklijke voorliefde voor Schotland bleek ook uit het lange verblijf van de Queen in de noordelijkste natie van het Verenigd Koninkrijk. In de zomermaanden verruilde ze haar werkpaleis Buckingham Palace voor Balmoral Castle in de Schotse Hooglanden. Elk jaar bezocht ze de Highland Games in het nabijgelegen dorpje Braemar, waar sterke mannen hamers slingeren en gooien met hele boomstammen.
Hier, ver weg van de Londense drukte, kon de koningin genieten van de wilde Schotse natuur, paardrijden of door de natte velden banjeren in haar Wellies. Tot op hoge leeftijd reed de monarch over haar uitgestrekte landgoed in een oude Landrover. Hier kon ze haar gouden kooi verlaten en in alle vrijheid leven, buiten het oog van de drommen toeristen die altijd door de hekken van Buckingham Palace tuurden.
Af en toe kwam Elizabeth een toerist tegen tijdens haar lange wandelingen nabij Balmoral Castle. Dat leidde tot de befaamde anekdote van Richard Griffin, de koninklijke lijfwacht die haar begeleidde tijdens deze tochten. De koningin liep eens twee Amerikaanse toeristen tegen het lijf, die haar niet herkenden in haar vrijetijdskleding en met een doek om haar hoofd.
De Amerikanen vroegen de voor hen onbekende vrouw of ze in de buurt woonde. De koningin antwoordde op haar beurt dat ze uit Londen kwam, maar achter een nabijgelegen heuvel een huis had waar ze al tachtig jaar kwam. Hierop merkten de Amerikanen op dat ze in die tijd vast de koningin weleens moest zijn tegengekomen. Waarop de vorstin droogjes antwoorde: "Ik niet, maar hij ontmoet haar regelmatig", terwijl ze naar haar lijfwacht wees.
De Amerikanen, die nog steeds niet in de gaten hadden dat ze met de Queen spraken, waren onder de indruk. "Voor ik het wist sloeg een van de Amerikanen zijn arm om mijn schouder, gaf zijn camera aan de koningin en vroeg of ze een foto wilde nemen", zei lijfwacht Griffin in een interview eerder dit jaar.
In deze video doet Griffin het verhaal uit de doeken:
De koningin is overleden in een tijd dat de Britse constitutie in zijn voegen piept en kraakt. Het Schotse parlement komt vandaag bijeen voor een speciale sessie met koning Charles onder leiding van de Schotse premier Nicola Sturgeon. Zij is de leider van de Schotse Nationale Partij (SNP), die al jaren strijdt voor Schotse onafhankelijkheid. De Schotse regering wil volgend jaar een nieuw onafhankelijkheidsreferendum organiseren.
De SNP streeft weliswaar naar een breuk met het Verenigd Koninkrijk, maar niet met de monarchie. De Schotse nationalisten hebben in de gaten dat hun onafhankelijkheidsstrijd meer kans maakt als ze de Britse monarch als staatshoofd houden, opnieuw een teken van de grote populariteit van Elizabeth onder de Schotten.
Morgen zal de Queen Schotland definitief verlaten. Per vliegtuig wordt haar lichaam verplaatst naar Londen, waar de laatste voorbereidingen voor haar uitvaart op 19 september in volle gang zijn. Dan zullen de Schotten voorgoed afscheid nemen van hun Queen of Scots.
