Hoeveel vluchtelingen zijn er, waar kunnen ze heen? 5 vragen en antwoorden
Sinds de Russische inval in Oekraïne is een beperkte stroom vluchtelingen op gang gekomen richting het westen. In Nederland zijn nog maar enkele mensen aangekomen, wel komen er steeds meer vragen van Oekraïners die hier al waren of van hun familieleden.
In dit artikel beantwoorden we vijf vragen over Oekraïense vluchtelingen.
Hoeveel Oekraïners zijn op de vlucht?
De Verenigde Naties schat dat ten minste 100.000 mensen hun huis hebben achtergelaten. Het aantal Oekraïense vluchtelingen kan volgens de VN oplopen tot vijf miljoen, ruim 10 procent van de 44 miljoen inwoners van het land.
In miljoenenstad Kiev stonden gisteren lange files van mensen die de bestookte hoofdstad willen verlaten, maar vandaag is van zulke files voor zover bekend geen sprake meer.
Waar kunnen Oekraïners naartoe?
Een deel van de vluchtelingen zal mogelijk in eigen land blijven. Ze zoeken opvang in het westen van Oekraïne, in de hoop dat het daar relatief rustig blijft.
Bij verschillende grensovergangen wordt wel een flinke vluchtelingenstroom verwacht. In het westen grenst Oekraïne aan Polen, Slowakije en Hongarije. In het zuiden wordt de grens gedeeld met Roemenië en Moldavië.
De VN verwacht dat de meeste mensen naar Polen zullen vluchten, mogelijk 1 tot 3 miljoen mensen. Moldavië houdt rekening met tienduizenden vluchtelingen. In Roemenië hebben zich tot nu toe zo'n 11.000 mensen gemeld.
Vluchten via de noord- of oostgrens van Oekraïne is geen optie voor veel inwoners, daar grenst Oekraïne aan Rusland en aan het Russisch gezinde Belarus.
Kunnen Oekraïners ook naar Nederland?
Ja dat is mogelijk, al zijn er momenteel nog amper berichten over mensen die zich hebben gemeld.
Oekraïners kunnen door het associatieverdrag uit 2017 visumvrij reizen door de Europese Unie en dat geldt dus ook voor Nederland. Vanaf Kiev is het ongeveer 2000 kilometer rijden naar Nederland, oftewel grofweg de afstand van hier tot aan Zuid-Spanje. Eenmaal in Nederland kunnen mensen in een hotel, vakantiepark of bij kennissen verblijven.
Volgens Vluchtelingenwerk Nederland komen er sinds gisteren wel steeds meer telefoontjes binnen. Het gaat dan om Oekraïners die al in Nederland zijn, bijvoorbeeld voor familiebezoek of voor zaken. Zij willen weten welke mogelijkheden er zijn om asiel aan te vragen in Nederland.
Welke opvang is er in Nederland geregeld?
Oekraïners die al in Nederland zijn en officieel maximaal 90 dagen visumvrij mogen blijven, hoeven het land voorlopig niet uit als hun visumvrije periode voorbij is. "Het klopt dat het na 90 dagen verloopt, maar als dat gebeurt, verlengen we het en hoef je niet terug", zegt staatssecretaris Van der Burg voor Asiel en Migratie. Die mensen hoeven ook geen asiel aan te vragen.
Als mensen om opvang vragen, zal Nederland hun dat bieden. Er is al een opvanglocatie voor vluchtelingen uit Oekraïne nagenoeg klaar. De locatie wil Van der Burg nu nog niet bekendmaken.
Vluchtelingenwerk Nederland vindt het opvallend dat de staatsecretaris voor een andere procedure kiest voor Oekraïners dan voor asielzoekers. De organisatie benadrukt dat op grond van het Vluchtelingenverdrag elke Oekraïense vluchteling ervoor kan kiezen om asiel aan te vragen bij aankomst of later. Bewoners van een asielzoekerscentrum hebben recht op leefgeld en makkelijker toegang tot zorg.
Welke andere initiatieven voor hulp aan Oekraïners zijn er in Nederland?
Er zijn veel verschillende initiatieven. Zo is er een actie voor Oekraïense vrachtwagenchauffeurs opgezet. Zij kunnen nergens pinnen omdat hun bankpassen zijn geblokkeerd. Een stichting zamelt geld in om de chauffeurs te voorzien van voedselpakketten.
Er wordt ook hulp georganiseerd vanuit Nederland voor Oekraïne. Zo zamelt Stichting Spoetnik al tientallen jaren spullen in voor projecten in Oekraïne. Een vrachtwagen met hulpgoederen is nu al onderweg, maar doneren kan nog steeds.