Het aantreden van een nieuwe coalitie heeft te lang geduurd, maar VVD, D66, CDA en ChristenUnie zijn tot een mooi en stevig akkoord gekomen. Dat zei VVD-leider Rutte bij de presentatie van de plannen.
Volgens Rutte wil het kabinet dat ook toekomstige generaties keuzes in hun persoonlijke leven kunnen maken en moet daarvoor nu het fundament worden gelegd op de gebieden klimaat, wonen, onderwijs en veiligheid. Veel belastingen gaan omlaag en het moet makkelijker worden een betaalbaar huis en een vaste baan te vinden, zei Rutte. Volgens hem moet het onderwijs beter worden dan nu het geval is. Hij noemde het cruciaal dat het land schoner wordt achtergelaten.
D66-leider Kaag benadrukte dat zij de onderhandelingen is begonnen met als insteek: "We doen het goed of we doen het niet." Volgens haar voldoet het nu gesloten akkoord aan die ambitie. Kaag vindt dat de plannen een progressieve blik op de toekomst" werpen, maar ze voegde eraan toe dat er geen reden is voor trots en dat de coalitie "met bescheidenheid en gepast realisme moet werken aan samenwerking en vooruitgang."
Een van de punten die ze benadrukte, was dat er "taboes worden geslecht op het gebied van rekeningrijden en kernenergie". Of Kaag in de Kamer blijft of tot het nieuwe kabinet toetreedt, is nog niet duidelijk.
Dit zeiden de partijleiders na de presentatie van het akkoord:
CDA-leider Hoekstra, die wel weer in het kabinet gaat zitten, vindt dat met het akkoord op allerlei punten "de balans wordt hersteld." Hij stelde onder meer dat iedereen moet kunnen studeren en dat daarom de basisbeurs terugkomt en het woningtekort wordt aangepakt. Verder zei hij dat de overheid meer ruimte gaat bieden voor persoonlijk contact. Volgens hem hebben de vier partijen elkaar gevonden in een plan "waar ieder mens telt".
ChristenUnie-voorman Segers herhaalde dat hij in de Kamer blijft. Hij zei dat het akkoord "niet het toverstafje is waarmee met één tik alles mooier wordt", maar wat hem betreft hebben de vier partijen de handen ineen geslagen. "Dit land is groot geworden, omdat hele verschillende mensen met hele verschillende opvattingen iedere keer weer zijn gaan samenwerken", onderstreepte hij: "We willen niet dat dit land klein wordt, omdat we in Den Haag met de ruggen naar elkaar toe blijven staan."
Niet alomvattend
Informateur Remkes zei bij het aanbieden van het coalitieakkoord aan Tweede Kamervoorzitter Bergkamp dat de afspraken niet alomvattend zijn. Zijn collega Koolmees benadrukte dat het hele parlement betrokken moet worden bij de aanpak van problemen, juist omdat die vaak verdergaan dan één kabinetsperiode. "Dat geeft meer ruimte voor debat en dualisme en meer invloed van de oppositiepartijen."
Remkes sprak van een belangrijk moment. "Want ons land heeft dringend behoefte aan een missionair kabinet." Hij zei dat met de lange formatie het geduld van velen op de proef is gesteld. Hij wil dat de politiek gaat evalueren waarom formaties in Nederland tegenwoordig zo lang duren.
Zo werd het akkoord overhandigd:
Gedetailleerder
Ron Fresen concludeert dat het coalitieakkoord gedetailleerder is dan verwacht. "Ik heb niet het idee dat het een akkoord op hoofdlijnen is. Het is gedetailleerd met kleine lettertjes. Het is dunner dan de vorige keer, maar toch vrij concreet."
Maandagavond werden de onderhandelaars het eens over een akkoord, gisteren stemden de fracties ermee in en vandaag werden nog de laatste details aangepast.
Morgen het Kamerdebat
Morgen is er nog een Kamerdebat. Daarin wordt VVD-leider Rutte aangewezen als formateur: hij gaat de komende weken een kabinet samenstellen bestaande uit twintig ministers (acht van de VVD, zes van D66, vier van het CDA en twee van de ChristenUnie) en negen staatssecretarissen (drie VVD ,drie D66, twee CDA en één ChristenUnie).
Naar verwachting is hij ergens in januari klaar met formeren. Hij wil op 3 januari beginnen met zijn gesprekken met kandidaten, daarna kan de nieuwe ploeg worden benoemd en volgt de bordesscène. De verkiezingen waren op 17 maart, dat is vandaag 273 dagen geleden, en het zal dus nog een paar weken duren voordat de formatie helemaal is afgerond.
Het record van de langste formatie werd in oktober al gebroken: tot dan toe stond het op naam van het huidige demissionaire kabinet-Rutte III. De vorming van dat kabinet duurde in 2017 225 dagen.
