Natste maand veroorzaakt wateroverlast in kustprovincies, oosten juist blij

Oktober was de natste maand ooit gemeten door het KNMI en ook november is op weg om kletsnat te worden. In de kustprovincies proberen hoogheemraadschappen met man en macht het water af te voeren naar de zee. In het oosten van het land willen ze het water juist vasthouden.

"Dit is echt heel uitzonderlijk", zegt klimaatexpert Peter Siegmund van het KNMI. Hij verwacht dat er in november ongeveer 110 millimeter regen zal vallen. Gemiddeld valt er in deze maand zo'n 80 millimeter.

"Ik verwacht dat we dit de komende decennia vaker gaan meemaken: meer regen in het najaar dan we gewend zijn."

Het neerslagrecord heeft meerdere oorzaken, zegt Siegmund. "De wind komt uit het westen en regen is dan een logisch gevolg." Daarnaast is de Atlantische Oceaan warmer dan normaal, waardoor meer regenwolken ontstaan. "Dat komt door klimaatverandering, maar ook door toevallige variaties in de stromingen en temperatuur van de oceaan en de atmosfeer."

In De Bilt viel in oktober 218 millimeter regen, maar ook op de Waddeneilanden en in de kustprovincies viel tussen de 200 en 220 millimeter neerslag:

Vanwege de hevige regenval is het aanpoten bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier in Noord-Holland. Het waterschap gebruikt pompen om overtollig water af te voeren. "Normaal gesproken lukt dit met de normale pompcapaciteit. Maar nu hebben we op negen plekken extra pompen neergezet om het aan te kunnen", zegt dijkgraaf Remco Bosma.

Meer ruimte voor natuur

Waterschappen zijn al langer bezig om oplossingen te verzinnen voor wateroverlast. In Noord-Holland opende vorige maand nog een nieuw gemaal om het water beter af te kunnen voeren. '"Wij merken als waterschap als eerste dat klimaatverandering optreedt."

Bosma denkt nu al na over hoe dit in de toekomst moet. ''Extremen kunnen we niet opvangen. We moeten meer ruimte geven aan de natuur. Daarom moeten we meer gebieden hebben waar je water kunt bergen als het te veel is voor het systeem."

Nu is vooral de agrarische sector de dupe van het slechte weer, zegt Bosma. "Zij zullen merken dat ze met de voeten in het water staan en dat kan overlast veroorzaken."

Joris de Boer uit het Noord-Hollandse 't Veld graaft greppels tussen zijn gewassen om het vele water af te voeren:

Waar in de kustprovincies met man en macht wordt geprobeerd het overtollige water af te voeren, is de regen in het oosten van het land juist meer dan welkom. Henk-Jan van der Veen, boswachter ecologie in Twente: "Twente is een hoger gelegen gebied met zandgrond, waardoor het water sneller wegzakt. Hier zijn we blij met veel regen."

Vooral in de gebieden dicht bij de oostgrens is het de afgelopen jaren erg droog geweest, zegt hij. "In juni leek het er even op dat dit jaar weer droog zou uitvallen, maar we zitten nu op een goed peil qua grondwaterstand."

Greppels dichten

Van pompen om het water weg te voeren is in Twente geen sprake. Daar nemen boswachters en waterschappen juist maatregelen om het water vast te houden. Zo worden greppels gedicht, zodat het regenwater niet regelrecht naar de rivieren stroomt, maar in de grond trekt. En door meer ruimte te maken voor natte natuurgebieden, ontstaan buffers voor droge periodes.

Waterbeheer in Nederland is van oudsher afgestemd op de landbouw, waardoor de focus altijd lag op afvoeren, legt Van der Veen uit. Maar dat verandert langzaam maar zeker.

"Waterschappen maken de draai naar water vasthouden in plaats van afvoeren. Ook de landbouw heeft gemerkt hoe belangrijk dat is. Het is belangrijk dat je in maart en april je land op kunt, maar als er vervolgens een droge zomer op volgt, dan heeft de landbouw daar ook last van."