Nabestaanden moordzaken: Peter was een geweldenaar, een terriër die niet losliet

"Een geweldige man", "een vriend voor het leven" en "zo vasthoudend als een terriër". Voor de nabestaanden in moordzaken die hem jarenlang meemaakten was Peter R. de Vries veel meer dan een misdaadverslaggever. "Hij was voor iedereen een geweldenaar", zegt Bauke Vaatstra, de vader van de in 1999 vermoorde Marianne Vaatstra.

Allemaal zijn ze diep geschokt als dinsdagavond 6 juli het nieuws hen bereikt: Peter R. de Vries is neergeschoten. Een dag later reageert Berthie Verstappen, de moeder van Nicky Verstappen die in 1998 werd vermoord, in tranen. De Vries heeft de ouders meer dan twintig jaar bijgestaan. "Hij heeft al die jaren, voor iedereen die zijn hulp gevraagd heeft, gevochten", zegt ze bij RTL Boulevard. "Zo'n geweldige man. Lieve vader, lieve opa, lieve vriend. Dat mag niet op deze manier."

Ook Peter Wiegmink, de broer van de in 2003 vermoorde Alex Wiegmink, kan het nauwelijks nog geloven. "Ik dacht dat ik er bijna in bleef, want dit is het laatste wat je verwacht." Voor Wiegmink was De Vries een vriend voor het leven. Wekelijks hadden ze contact, ook na de veroordeling van de daders.

De moord op zijn broer, bekend geworden als de Posbankmoord, was zonder de misdaadverslaggever niet opgelost, denkt Wiegmink. "Als je bij hem binnenkomt en je krijgt de gelegenheid om je verhaal te vertellen, dan is dat je laatste strohalm. Als hij het niet op kan lossen, dan is het een verloren zaak."

Er kwam uiteindelijk een doorbraak nadat een van de twee moordenaars zelf naar de politie was gestapt. "Die man zei: ik zie steeds die kop van Peter R. de Vries en van Peter Wiegmink. Ik droom er 's nachts van. Hij zei: ik moet dat kwijt, ik kan dat verhaal niet de rest van mijn leven bij me dragen."

De zaak voelde voor Wiegmink jarenlang als een steen in zijn maag. Die steen is nu weg, zegt hij, dankzij De Vries en diens vasthoudendheid. Hij vergelijkt de misdaadverslaggever met een terriër. "Peter laat absoluut niet los. Want hij doet hetgeen waarvan hij vindt dat het gedaan moet worden. Als hij er niet was geweest, ben ik bang dat de moord op mijn broer nooit zou zijn opgelost."

Uiteindelijk kregen beide verdachten in de Posbank-zaak tot achttien jaar cel. Peter R. de Vries was nauw betrokken bij alle stappen in het onderzoek en bleef de familie steunen tijdens de rechtszaken.

"Een geweldenaar in al zijn doen en laten", noemt Bauke Vaatstra Peter R. de Vries. "Vanwege wat hij voor anderen heeft betekend, geweldig. Kijk naar de zaak-Nicky Verstappen, onze zaak, de Puttense moordzaak en veel meer."

In 2012 kwam er een doorbraak in het onderzoek naar de moord op zijn dochter. Een dna-verwantschapsonderzoek, waarvoor De Vries al twaalf jaar eerder had gepleit, leidde naar de dader. Jasper S. werd in 2013 tot achttien jaar cel veroordeeld. De Vries was erbij in de rechtbank. "Hij heeft ons goed begeleid in die jaren", zegt Vaatstra. "Het Openbaar Ministerie was koud en kil. Hij was een man die eigenlijk een stukje liefde bracht bij de mensen. Een stukje zachtheid."

Bauke Vaatstra vindt dat mensen als Peter R. de Vries en andere misdaadverslaggevers eigenlijk niet nodig zouden moeten zijn. "Ze nemen het werk van het OM over. Ook door hoe hij de mensen benadert, de families. Niet zo kil en koud als bijvoorbeeld het OM. Hij begrijpt je, en dat is al een hele goede zaak."

Moeder van Natalee Holloway

De Vries had het ook weleens met Vaatstra gehad over dat hij gevaar liep. "Hij zei ook wel: daar moet je wel rekening mee houden, ik kan ook onder vuur komen te liggen. Inderdaad was dat nu zo. En toch, dit had ik niet verwacht."

Ook van buiten Nederland komen er na de aanslag geschokte reacties. Beth, de moeder van Natalee Holloway, laat aan RTL Boulevard weten dat ze diep geraakt is door het nieuws. Peter R. de Vries wijdde een Emmy Award-winnende special aan de verdwijning van haar dochter. "Ik ben er gewoon kapot van dat dit hem is overkomen", zegt de moeder. "Hij heeft ons zoveel geholpen in de zoektocht naar Natalee."

Het zijn niet alleen nabestaanden die De Vries jarenlang bijstond. Ook Herman du Bois en zijn vrouw zijn hem dankbaar. Du Bois is een van de twee mannen die slachtoffer werden van een gerechtelijke dwaling in de Puttense moordzaak en jarenlang onterecht vastzaten.

Op dit moment doen Herman en zijn vrouw even geen interviews, maar vlak na de aanslag wilde Herman aan de Volkskrant wel kwijt hoeveel hij aan Nederlands bekendste crime fighter te danken heeft: "Peter heeft er alles aan gedaan om mijn onschuld te bewijzen. Dat is hem met veel volharding gelukt, terwijl hij aan alle kanten voor gek werd verklaard en tegengewerkt.

"Hij heeft destijds 44 uitzendingen van zijn tv-programma aan mijn zaak besteed, en dan heb ik het nog niet over alles wat hij achter de schermen voor mij heeft gedaan. Als Peter er niet was geweest, was ik nu nog steeds een moordenaar en een verkrachter."

De laatste weken voor de aanslag richtte De Vries zich opnieuw op een cold case: de verdwijning van de toen 18-jarige Tanja Groen in Maastricht in 1993. Een zaak die nog altijd niet is opgelost. Met een speciale stichting wilde hij een miljoen euro inzamelen voor 'de gouden tip', die moet leiden naar de vondst van de vermiste studente.

Voor Corrie Groen was het vreemd om opeens weer zo in de belangstelling te staan. "Is dat nou allemaal voor ons?", dacht Groen toen ze naast Peter R. de Vries, omringd door camera's, aanwezig waren bij de persconferentie rond de nieuwe stichting. "Ik dacht: wat heeft hij teweeggebracht?"

Nog geen twee weken na de persconferentie werd De Vries neergeschoten. In een thema-uitzending van Omroep MAX vertelden de ouders dat ze het het nieuws te horen kregen van het coldcaseteam. Het kwam hard aan, zegt Corrie Groen, "als een klap".

De dagen erna was er even twijfel over hoe door te gaan met de actie, vertelt Simon Vuyk, een goede vriend en collega van De Vries. "Dinsdagavond waren we helemaal verrot. Woensdag en donderdag ook. We hebben elkaar donderdag gezien, en dan zit je bij elkaar in totale radeloosheid. Tegelijkertijd begon dat gevoel van: ja, maar de actie, die mag niet stoppen."

Uiteindelijk besloten de initiatiefnemers om door te gaan. "Juist nu moeten we die droom verwezenlijken." Inmiddels staat de teller boven een miljoen euro. Alles boven de miljoen, is bestemd voor tips in andere coldcasezaken.

Ook Berthie Verstappen steunt de actie voor de ouders van Tanja Groen. "Niet weten waar je kind is, is het verschrikkelijkste wat een ouder kan overkomen. Dat is een hel waar je in leeft", zei ze in de thema-uitzending van Omroep Max. "De ouders van Tanja weten al 27 jaar niet waar hun dochter is. Dat kan niet. Dit is weer zo'n actie van Peter: niet opgeven, blijven vechten. Om Tanja thuis te brengen."