Zomervakantie in de EU: getouwtrek om toeristen is begonnen

• Eline de Zeeuw

  redacteur Sport & Buitenland

• Iris de Graaf

  redacteur Buitenland

Nu het luchtruim en de grenzen weer voorzichtig opengaan, bereiden landen in Europa zich voor op de komst van toeristen. Maar wat betekent dat voor jouw vakantie? De regelgeving en afspraken verschillen per land, daarnaast zijn ze vaak nog niet definitief of tegenstrijdig.

De Europese Unie pleit voor betere coördinatie tussen landen bij het geleidelijk opheffen van reisbeperkingen, maar uiteindelijk zijn het de lidstaten zélf die beslissen voor wie ze de poort op een kier zetten.

Uiteenlopende belangen

De belangen lopen uiteen: landen als Griekenland en Spanje leunen veel zwaarder op toerisme dan bijvoorbeeld Duitsland en Nederland.

De EU doet voorlopig vooral aanbevelingen, echte regie ontbreekt - zoals aan het begin van de lockdown-periode de kritiek ook al luidde. Wel komt Brussel binnenkort met een interactieve kaart van Europa waarop toeristen in één oogopslag moeten kunnen zien voor welke landen en regio's beperkingen gelden.

Voorlopig presenteren landen op eigen houtje plannen om het toerisme weer op gang te krijgen. Zo opent Italië de grenzen voor iedereen uit de Schengenzone vanaf 3 juni, hoopt Spanje dat begin juli te doen en verwelkomt Griekenland toeristen vanaf 15 juni. Een overzicht:

Reisbubbels

Ondertussen smeden de eerste lidstaten 'coronabondjes'. Zo vormen Estland, Letland en Litouwen de eerste Europese reisbubbel: ze zetten de grenzen voor elkaar open en ruilen toeristen uit. Letten mogen dus vrij naar Estland reizen en Litouwers vrij naar Letland, zonder dat ze daar eerst veertien dagen in quarantaine moeten.

Er zitten wel een aantal voorwaarden aan dit soort coronacorridors: staten moeten elkaar vertrouwen, informatie willen uitwisselen en op een vergelijkbaar infectieniveau zitten. De Baltische staten tellen alle drie relatief weinig besmettingen en hanteren eenzelfde soort aanpak van de coronacrisis.

Meer bondjes zijn in de maak. Zo zouden Kroatië, Slowakije en Tsjechië een reisbubbel in Midden-Europa willen vormen en is Griekenland in gesprek met Israël en Cyprus.

Oostenrijk wil 15 juni de grenzen openen voor onder andere Zwitserland, Duitsland en Tsjechië. Bondskanselier Sebastian Kurz voegde daar waarschuwend aan toe dat Oostenrijk "in geen geval de grenzen zal openen voor landen die de coronacrisis niet onder controle hebben", hintend op zuiderbuur Italië.

Met wie moet Nederland een bondje smeden?

Belgische media meldden dat onze zuiderburen mikken op een corridor met Frankrijk, Luxemburg, Duitsland en Nederland. De minister van Buitenlandse Zaken, Philippe Goffin, zou inmiddels eerste gesprekken met die landen hebben gevoerd over het gecoördineerd openen van de grenzen. Hij verwacht daar midden juni meer duidelijkheid over te kunnen geven.

Hoe in Nederland over die mogelijke reisbubbel wordt gedacht is nog onduidelijk. Premier Rutte hoopt 'binnenkort' meer te kunnen zeggen over de zomervakantie, maar voorlopig geldt voor alle landen nog een negatief reisadvies: code oranje, alleen afreizen indien strikt noodzakelijk.

Volgens Rutte moet eerst antwoord komen op drie vragen: wat andere EU-landen gaan doen, wat de risico's daar zijn en tenslotte of er beperkende maatregelen moeten komen voor Nederlanders die terugkeren van vakanties.

Onduidelijkheid

Een antwoord vinden op de eerste van Rutte's vragen is al lastig. Europa hangt als een lappendeken van verschillende reisbeperkingen aan elkaar en inzichten veranderen met de week.

Neem bijvoorbeeld het populairste vakantieland ter wereld: Frankrijk. Jean-Baptiste Lemoyne, staatssecretaris van toerisme, waarschuwde vorige week nog dat Frankrijk het deze zomer "vrijwel zeker zonder buitenlandse toeristen moet stellen".

Daar kwam hij een paar dagen later in een interview met NOS op terug: "Ik zou heel graag tegen Nederlanders, ook die met een tweede huisje in Frankrijk, willen zeggen: u bent weer welkom." Wanneer en waar is onduidelijk, al wordt vermoed dat Frankrijk opgedeeld zal worden in virusvrije 'groene' en risicorijke 'rode' zones.

Ook in Spanje veranderen inzichten. Een maand geleden durfde de regering van het zwaar getroffen land nog nauwelijks over een herstart van het buitenlands toerisme te praten, maar inmiddels liggen de eerste plannen klaar. Minister van Transport José Ábalos zegt uiterlijk eind juni de grenzen te willen openen.

Concrete plannen moeten nog worden gepresenteerd. Desondanks zijn de hoopgevende woorden van de minister een enorme opsteker voor de toeristische sector in het land, die goed is voor 12 procent van het BBP.

Langzaam lijkt er voor de vakantieganger wel steeds meer mogelijk te worden komende zomer. Het getouwtrek om toeristen is in ieder geval begonnen.