Nederlanders aan de costa zitten 'opgesloten in het paradijs'

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Bram Kamsteeg viel tien dagen geleden ineens op de grond in zijn woning aan de Spaanse costa. Toen de ambulance er was, bleek dat er van alles aan de hand was, zegt zijn vrouw Maria. Kort daarna lag haar man op de intensive care van het ziekenhuis in Dénia. Veel bleef onduidelijk, ook of het corona was of niet.

Maria bleef alleen achter in de gehuurde woning in Dénia. De stad was al langzaam veranderd in een spookstad, omdat veel van de buitenlandse buurtbewoners met de komst van het virus vertrokken. "Ik was als een zombie. Ik heb vijf dagen niet geslapen en had zelf hartkloppingen, was helemaal in paniek. Ik heb maar een beetje rondgedarteld", zegt ze.

In het kustgebied wonen normaal gesproken zo'n 100.000 Nederlanders voor langere tijd. Met de corona-uitbraak veranderde alles. Hooguit 20.000 van hen bleven achter.

Nu de afgrendeling van Spanje langer duurt, raken de mensen in paniek, vertelt huisarts Max Meertens. Hij voert al 25 jaar een praktijk in Benissa en merkte hoe voor een deel van zijn patiënten het leven een radslag maakte.

Meertens komt schrijnende gevallen tegen, vertelt hij. De reportage is vanwege de beperkingen gefilmd door een lokale cameraploeg - in samenwerking met onze correspondent in Madrid.

Meertens vertelt over een oudere patiënt van hem, die ook was gevallen in zijn woning en pas later werd gevonden door iemand die eten kwam brengen. "Die man was al een tijdje dood en is noodgedwongen in zijn eentje gecremeerd, zonder familie erbij."

Er komt uit voorzorg bijna niemand meer in zijn praktijk. "Ik heb een lijst met mensen die ik regelmatig bel. Gewoon om te vragen hoe het gaat. Of ze het een beetje volhouden."

Zeker tien sterfgevallen

Het is onduidelijk hoeveel buitenlanders aan de Spaanse costa zijn besmet met het coronavirus, al liggen de officiële cijfers er lager in vergelijking met de rest van het land. In de regio Valencia liggen 643 mensen op de intensive care, tegenover 2395 in het zwaar getroffen Catalonië.

Onder de Nederlandse gemeenschap zijn er tien sterfgevallen bekend, waarbij covid-19 een rol speelde. Vaak hadden deze overleden Nederlanders al andere aandoeningen.

Het is een heel uitzonderlijke situatie, waarin grote groepen mensen in het buitenland in de moeilijkheden zitten, vertelt de Nederlandse ambassadeur in Spanje Jan Versteeg.

"De schrijnende gevallen nemen toe. Hun familie kan er niet naartoe, nabestaanden komen alleen te zitten. Eenzaamheid begint een thema te worden", zegt Versteeg. "Ik zie nu voor het eerst dat mensen radeloos worden. Sommige mensen begrijpen niet dat ze hun huis niet uit mogen zoals wel in Nederland mag."

'Opgesloten in het paradijs'

De ambassadeur gelooft dat de pensionados, ondanks dat ze onder de zon aan de Spaanse costa zitten, het niet gemakkelijk hebben. "Er zijn in Spanje al honderdduizenden mensen bekeurd omdat ze zonder goede redenen op straat waren. Het is niet altijd makkelijk zo opgesloten te zitten. Door het raam bezien is het mooi weer. Maar ze zitten opgesloten in het paradijs, zou je kunnen zeggen."

Versteeg schrijft momenteel dagelijks updates op zijn Facebookpagina voor de Nederlanders die nog in Spanje zitten. De pagina wordt dagelijks door 30.000 tot 60.000 mensen bekeken.

"Ook geven we individueel hulp. Hier zit veel werk van onze consuls en de medewerkers van de consulaire afdeling in. We hielpen een paar dagen geleden een vrouw die van Ibiza weg moest. Er zijn geen vluchten meer en we hebben haar op een vrachtboot weg helpen komen."

Versteeg beschrijft de hulp die de Nederlanders elkaar bieden. Daaronder die van een psychologe aan de Costa Blanca, die iedereen die door de lockdown in de problemen zit gratis wil helpen. "Die psychische hulp is voor een aantal mensen echt nodig."

Zelf in de problemen

Vier weken lockdown heeft een grote impact, erkent ook huisarts Meertens. De straten zijn leeg, je ziet geen kinderen en dat is in een land als Spanje bijna angstaanjagend. "Er staat politie bij de rotondes te controleren. Op het strand zijn er militairen. Je ziet je vrienden op een afstand en zou ze willen omhelzen, maar dat mag niet."

Ook zijn eigen praktijk komt in de problemen. De huisartsen in de particuliere sector gelden in Spanje als kleine ondernemers. "We hebben opeens nauwelijks inkomen, terwijl we wel een infrastructuur op poten moeten houden voor spoedgevallen en dergelijke. Hoe lang kunnen we dat blijven doen?"

Maar dan is er mooi nieuws. Bij Maria Kamsteeg kwam tijdens het maken van dit verhaal een verlossend telefoontje binnen. Haar man is door het ziekenhuis genezen verklaard en mag weer naar huis.