Coronacrisis leidt tot economisch domino-effect: 'Ik laat die nieuwe bus maar zitten'
De boodschap van het CPB dat Nederland afstevent op een recessie, komt hard aan bij veel Nederlanders. De schrik is groot bij werkenden en ondernemers in sectoren die nu al financieel worden geraakt door het coronavirus.
Met name de horeca, uitzendbureaus en de autobranche voelen nu al de klappen, blijkt uit een sectoranalyse van ING Economisch Bureau. Die sectoren zijn onderling weer met andere sectoren verbonden en daardoor ook afhankelijk van elkaar.
Domino-effect
"Als er in een van die sectoren een verstoring plaatsvindt, is er al snel sprake van een domino-effect", zegt sectoreconoom Thijs Geijer. "Gaat het economisch goed, dan profiteert iedereen in de keten daarvan. Maar gaat het slecht, dan merk je dat dus ook."
Zo kan het dat het landelijke verbod op evenementen niet alleen een directe leverancier raakt, maar ook een bakker en een autogarage.
Neem bijvoorbeeld het Brabantse bedrijf Libéma, dat onder meer attractieparken en evenementenlocaties bezit. Het is met 1000 werknemers, verdeeld over 24 locaties, een grote werkgever in de regio. Het aantal afgeleide werknemers, zoals leveranciers, is nog eens 4.000. En ook die zitten grotendeels zonder werk.
De evenementen en beurzen liggen al bijna drie weken stil. "Maar doordat de maatregelen steeds gefaseerd doorkwamen, is de onrust onder organisatoren van beurzen doorgeslagen naar de maanden erna", zegt Jeroen Dona, directeur beurs en evenementen. "Het leeuwendeel van onze locaties staat tot 1 september leeg."
De impact daarvan is volgens hem "heel fors". "Wij stonden van de een op de andere dag stil, en daarmee onze partners ook. Wat er bij ons gebeurt heeft zijn weerslag op veel meer mensen. En dat is heel verdrietig."
Geen feest, geen banket
Door het gebrek aan evenementen, is er ook minder behoefte aan catering. En dat merken leveranciers, zoals bakkerij Vermeulen & Den Otter uit Vlijmen, die tot voor kort goede zaken deed met klanten zoals Libéma.
Door de coronacrisis zag eigenaar Bas Vermeulen zijn omzet met vijftig procent opdrogen. "En doordat niemand nu een verjaardag viert, levert ons banketsegment zelfs nog maar dertig procent op van wat het ooit is geweest."
De ondernemer kan financieel naar eigen zeggen nog een paar weken vooruit, ook als de toestand niet verbetert. "Maar ik weet van veel collega's dat ze dat niet kunnen."
De steunmaatregelen van de overheid vond hij een grote geruststelling. "Maar twee weken later heb ik nog geen cent gezien. Ik red het wel even, maar het moet wel komen. Wanneer en hoe? Ik heb geen idee."
Hand op de knip
Niet alleen het wegblijven van klanten is een probleem. Ook klanten aan wie hij nog wel levert, laten vaker weten hun betalingstermijn te verruimen. "Ik moet nu vaak zestig dagen op mijn geld wachten. Bij grote bedrijven vertrouw ik er wel op dat het komt, maar de kleine horecazaken, met wie ik ook veel samenwerk, kunnen makkelijker omvallen. Dat vind ik spannend."
Met 100 man in dienst, is Vermeulen continu bezig om zijn onderneming overeind te houden. "Ik vertrouw erop dat het goed komt. Maar ik houd wel mijn hand op de knip. Zo zou ik een nieuwe auto bestellen omdat de oude versleten is, maar dat doen we nu maar even niet."
Vakgarage Sjeng Verstappen was in gesprek met Vermeulen over de aanschaf van die nieuwe auto. "En als zo'n aankoop on hold wordt gezet, voelen wij dat natuurlijk ook." Verstappen heeft een "dorpsgarage met een vaste klantenkring."
Hij merkt dat de interesse in het kopen van auto's is weggezakt. Waar ze online voorheen reacties kregen op hun tweedehands auto's, ligt het mailverkeer nu al weken plat. "Maar omdat wij ook een werkplaats hebben, zijn wij nog niet zwaar getroffen", zegt Verstappen, die vijf man in dienst heeft.
Zijn vaste klantenkring weet hem nog te vinden, maar dat zijn uitzonderingen. "Bijvoorbeeld als ze af moeten van hun afgekeurde auto en een nieuwe willen. Maar het vet is er wel vanaf", zegt Verstappen.
Gedesoriënteerd
Hij zit al 29 jaar in het vak, maar toch vindt de eigenaar van het autobedrijf de economische situatie rondom corona lastig in te schatten. "Het is zo onzeker hoelang dit gaat duren. Als het over een paar maanden bijtrekt, dan zie ik het misschien nog wel positief. Wie weet ruilen mensen hun geannuleerde vakantie in voor een nieuwe auto. Maar je kan alleen maar gissen, en dat maakt gedesoriënteerd."
Dat de keten niet eindigt bij Verstappen, blijkt wel uit het feit dat hij momenteel geen nieuwe mensen aanneemt. "Onlangs heb ik het contract van een monteur beëindigd. Normaal gesproken zou ik die vervangen, maar vanwege de situatie ben ik nu niet driftig op zoek naar een nieuwe."