Zonder VAR was PSV morgen mogelijk al kampioen
Als de eredivisie het dit seizoen zonder video-assistent-scheidsrechter (VAR) had moeten doen, was PSV en niet Ajax de laatste twee competitieronden ingegaan als koploper. De Eindhovenaren hadden dan een voorsprong van drie punten gehad op hun Amsterdamse rivalen. En hadden dus bij puntverlies van Ajax morgen al kampioen kunnen worden.
Dat blijkt uit een analyse van het eerste VAR-seizoen die databedrijf Opta Sports heeft gemaakt op verzoek van de NOS. Cruciaal was de gang van zaken tijdens VVV-Ajax, aan het begin van de competitie, toen twee VAR-beslissingen van de scheidsrechter uitvielen in het voordeel van Ajax.
De VAR werd dit seizoen ingevoerd om via videobeelden verkeerde inschattingen van scheidsrechters te kunnen corrigeren. Afgelopen winterstop publiceerde de KNVB de eerste tussentijdse evaluatie, waarin werd vastgesteld dat er dingen zeker nog beter kunnen, maar dat er al met al reden was voor voorzichtige tevredenheid. "Het draait om het eerlijker en sportiever en eerlijker maken van het spel. De cijfers lijken dat te ondersteunen."
Streng
De data van Opta over (bijna) het hele seizoen laten zien dat in de afgelopen 32 speelronden de scheidsrechter 108 keer aan de zijkant van het veld videobeelden heeft teruggekeken. In een kwart van de gevallen (25 keer) bleef de scheidsrechter bij zijn oorspronkelijke beslissing, in driekwart (83 keer) van de situaties draaide hij die terug en nam hij een ander besluit. De scheidsrechter volgt dus meestal het advies van de VAR.
Uit de analyse blijkt dat het nieuwe hulpmiddel ervoor zorgt dat er strenger wordt gefloten in de top van het Nederlandse betaalde voetbal. Na het raadplegen van de VAR zijn 22 aanvankelijk toegekende doelpunten alsnog afgekeurd, omdat er bij nader inzien buitenspel of een overtreding aan vooraf was gegaan. Daar staat tegenover dat vier doelpunten die eerst wegens buitenspel ongeldig waren verklaard, na het beoordelen van de beelden toch werden toegekend.
Op aangeven van de VAR zijn bovendien 21 extra penalty's gegeven, waarvan er zeventien werden benut. Veertien gegeven strafschoppen werden alsnog geannuleerd. Ook het aantal rode kaarten is door de VAR fors hoger geworden. Achttien keer werd er uiteindelijk een rode kaart uitgedeeld, terwijl er in eerste instantie een gele kaart of helemaal geen kaart was gegeven. Vier keer werd een rode kaart ingetrokken.
Sommige van deze beslissingen hadden uiteraard invloed op de eindstand en ook op puntenverdeling na afloop van de wedstrijden in kwestie. Als we een en ander verrekenen in een fictieve 'stand zonder VAR' staat PSV dus bovenaan. Onderin komt Excelsior boven De Graafschap uit, met een betere kans dan nu om in de eredivisie te blijven.
De sleutel in de strijd om het kampioenschap ligt in speelronde 2, met twee beslissende VAR-momenten in de wedstrijd VVV-Ajax. Het eerste moment was in de 39ste minuut toen Martin Samuelsen VVV op 1-0 leek te zetten. Door interventie van de VAR keurde scheidsrechter Kevin Blom het doelpunt echter af, omdat Samuelsen een Ajacied aan zijn shirt had getrokken.
In de 87ste minuut gaf de VAR aan dat Ajax een strafschop verdiende voor een overtreding van Roel Janssen op Klaas-Jan Huntelaar. Blom volgde het VAR-advies en gaf de penalty die door Tadic werd benut. Zonder inmenging van de VAR had VVV mogelijk met 1-0 gewonnen in plaats van met 0-1 verloren. Dat scheelt drie punten.
Penalty's
Voor de goede orde: door ingrijpen van de VAR is zoals gezegd ook veertien keer een aanvankelijk gegeven penalty geannuleerd. Omdat niet te zeggen is of de strafschoppen zouden zijn omgezet in doelpunten, is de invloed op de stand noodzakelijkerwijs buiten beschouwing gelaten.
In tien wedstrijden hadden deze penaltymomenten toch al geen beslissende rol gespeeld, omdat het scoreverschil groter was dan één doelpunt. In vier wedstrijden had het beslissend kunnen zijn. Dat waren NAC-VVV (1-1, penalty voor NAC), Vitesse-AZ (2-2, Vitesse), Vitesse-PSV (3-3, Vitesse) en Excelsior-Willem II (1-1, Willem II). Als de strafschoppen waren benut, had Vitesse vier punten extra gehad in bovenstaande stand; NAC en Willem II twee punten extra. Belangrijk is dat PSV in dat geval weer een punt minder had gehad (want verloren van Vitesse) en dat de voorsprong op Ajax in de fictieve stand zou slinken tot twee punten.