Europese lijsttrekkers kruisen degens in Maastricht

• Bert van Slooten en Bijou van der Borst

De klokt tikt net als in het Europees Parlement langzaam af. Maar de Nederlandse kandidaten willen er tijdens het eerste treffen van de Europese lijsttrekkers vooral een Hollands verkiezingsdebat van maken, met veel verbaal vuurwerk. Frans Timmermans (PvdA), Bas Eickhout (GroenLinks), maar ook de Belg Guy Verhofstadt (Liberalen) onderbreken elkaar en reageren op wat de anderen zeggen. Ze proberen er een echte discussie van te maken. Ze blijven niet binnen het afgebakende format waarin de debatleider de vragen stelt.

In Maastricht geven ze de aftrap van een serie debatten voor politici die graag de voorzitter van de nieuwe Europese Commissie willen worden. Het gaat over onderwerpen als digitaal Europa, klimaatverandering en de toekomst van de EU.

Bekijk hieronder wie azen op de plek van Jean-Claude Juncker:

Buiten op het Vrijthof is het debat te volgen op een groot tv-scherm. Het publiek kijkt vanaf picknickbankjes naar het scherm alsof er een voetbalwedstrijd gaande is. Er staan ook kleine standjes met informatie over de Europese Unie en eetkraampjes.

Het publiek heeft bingokaarten gekregen waarop termen staan als 'klimaatverandering', 'brexit', 'Poetin', 'president Trump' en 'Frans Timmermans noemt grootvader'. Als de termen inderdaad vallen wordt er driftig gestreept op de kaarten. Af en toe klinkt er applaus als het gaat over plastic, Trump of minder macht naar Brussel.

Notre-Dame

Voor de kandidaten is het de eerste keer dat ze tijdens deze campagne de degens kruisen. Twee weken geleden was er een debat tussen de grote favorieten Frans Timmermans en de christendemocratische kandidaat Manfred Weber. Dat werd mede door de brand op hetzelfde moment in de Notre-Dame een vrij tam debat.

Nu er vijf kandidaten op het podium staan, grijpen de kleinere partijen hun kans. Vooral Timmermans moet het ontgelden. De Nederlandse Eurocommissaris op zijn beurt probeert alvast nieuwe coalities te smeden. De grote afwezige is echter Manfred Weber, die volgens alle peilingen op kop gaat in de race om het voorzitterschap van de Europese Commissie. Weber kon niet komen omdat hij een verjaardag had.

Een drankje

De komende weken worden nog meer van dit soort debatten gevoerd. Op deze manier hopen de politici dat het uiteindelijk onmogelijk is om de winnaar van de verkiezingen te passeren. Ze vinden allemaal dat de opvolger van Juncker deel moet nemen aan deze politieke wedstrijd. De regeringsleiders, onder wie premier Rutte, vinden echter dat zij de nieuwe voorzitter van de Commissie mogen aanwijzen. Dat gaat na verkiezingen nog een fel gevecht worden, zo erkennen alle deelnemers van het debat in Maastricht.

Op het plein maakt dit politieke twistpunt niet veel uit. Geboeid kijkt Bele uit India naar het scherm. Hij studeert datascience aan de Universiteit van Maastricht. En mag niet stemmen voor de Europese verkiezingen. Toch heeft hij er enorm veel plezier in. "De onderwerpen zoals internetgiganten en klimaat zijn voor iedereen in de wereld interessant." Maar zo geeft hij toe: "Ik zou niet op de bank gaan zitten om hier naar te kijken, maar samen met klasgenoten en een drankje vind ik het gezellig."

Na afloop kon iedereen online stemmen op de winnaars van het debat. Volgens het publiek waren de Nederlanders Frans Timmermans en Bas Eickhout de winnaars. Maar ja, die speelden dan ook een thuiswedstrijd.