Waarom Okker met het prijzengeld van Ashe aan de haal ging

Het is exact vijftig jaar geleden dat Tom Okker als eerste (en enige) Nederlander in de finale van de US Open stond. Hij verloor weliswaar van de illustere Arthur Ashe, die als amateur de eerste donkere speler werd met een grandslamtitel, maar koestert nog altijd die twee bijzondere weken in New York.

Het toernooi uit 1968 was de eerste US Open - toen gespeeld in het stadsdeel Forest Hills - in het moderne tennis waarin amateur- en proftennis niet langer van elkaar werden gescheiden (de Open Era). De organisatie stond dit jaar uitgebreid stil bij dit jubileum.

HIV-virus

Okker bracht op uitnodiging van de US Open een bezoek aan New York om nog één keer met iedereen de herinneringen te delen.

Niet in de laatste plaats omdat hij goed bevriend was met Ashe. De Amerikaan overleed in 1993 op 49-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids, nadat hij in 1983 door een bloedtransfusie besmet was geraakt met het HIV-virus.

"Ik kwam eigenlijk onverwacht in de finale, dus ik was al heel blij om die te mogen spelen en ik had ook nog een kleine kans om te winnen. Ashe had een goede service en backhand", herinnert Okker, die in vijf sets (14-12, 5-7, 6-3, 3-6, 6-3) zou verliezen.

De Amsterdammer bouwde in zijn profjaren tussen 1968 en 1982 aan een indrukwekkend palmares met 26 enkelspeltitels, 22 verloren finales en ook nog 67 dubbeltitels.

Legendarische spelers

De snelle en lichtvoetige Okker draaide mee in de top met legendarische spelers als Rod Laver, Ken Rosewall, John Newcombe en later Jimmy Connors en Björn Borg.

Hij was in 1969 de mondiale nummer drie en bereikte in 1979 de eerste plaats in het dubbelspel. Maar die finale tegen Ashe uit 1968 was de basis. "Die was heel belangrijk voor mijn loopbaan. Ik wist dat ik een topspeler kon verslaan."

Okker speelde in een tijdperk dat rassenscheiding veelvoorkomend was in de Verenigde Staten. Ashe werd door de Afro-Amerikaanse gemeenschap gezien als een goed tegengeluid onder het mom: de donkere speler die de wit-georiënteerde tenniswereld een lesje leert.

"Ashe was de enige donkere speler op de tour. Ik weet nog dat ik een toernooi in Houston speelde. Daar mochten donkere tennissers geen lid worden, maar Ashe was de eerste die in de kleedkamer en het clubhuis mocht komen. Dat betekende toen veel voor de donkere gemeenschap in het algemeen."

Rassenkwestie

Volgens Okker nam Ashe, destijds een computerprogrammeur in het Amerikaanse leger, aanvankelijk een voortrekkersrol om het racisme in de VS aan de kaak te stellen.

"Ashe wist dat hij als een goede sporter moest leven om te kunnen blijven winnen, want anders zou niemand meer naar hem luisteren. Pas nadat hij Wimbledon had gewonnen (in 1975, red.) werd hij veel meer uitgesproken over de rassenkwestie."

Nog even terug naar de finale van 1968. Okker ging met het prijzengeld van de winnaar (14.000 dollar) aan de haal. Hoe zat dat precies? "Ashe had ervoor gekozen om als amateur aan de US Open deel te nemen, ik had me geregistreerd als prof, dus kreeg ik het prijzengeld", legt Okker uit.

14.000 dollar in aandelen

Ashe kreeg destijds een vergoeding van 20 dollar per dag op de US Open en gratis overnachtingen The Roosevelt Hotel in Manhattan, een afspraak met de Amerikaanse tennisbond.

Hij zou later alsnog worden gecompenseerd door de organisatie van de US Open met 14.000 dollar in aandelen van een sigarettenmerk.

Okker en Ashe hielden na hun loopbaan nog contact. "Vlak voor zijn overlijden heb ik nog contact met hem gehad", aldus Okker.

"Ik organiseerde in Nederland altijd een golftoernooi voor senioren en wilde hem uitnodigen, maar hij was toen al te ziek om nog te komen."