'Het vormen van een coalitie in Duitsland wordt nog een hele kluif'

"De CDU/CSU heeft flinke klappen gekregen", zegt NOS-correspondent Jeroen Wollaars. De partij is zoals verwacht in de exitpoll met ruim 32 procent de grootste partij geworden, maar leverde vergeleken bij de vorige verkiezingen bijna tien procentpunten in.

"Merkel heeft de afgelopen jaren een gat laten vallen op rechts. Ze heeft haar partij naar links gestuurd en een miljoen vluchtelingen toegelaten in het land en daar zijn veel mensen het niet mee eens", zegt Wollaars.

Ruim een miljoen CDU/CSU-stemmers zijn daarom overgestapt naar de rechts-populistische Alternative für Deutschland (AfD). Deze partij werd met ruim 13 procent van de stemmen de derde partij in Duitsland en komt daarmee voor het eerst in het parlement.

Onvrede

Dat de AfD zo groot is geworden maakt volgens correspondent Judith van de Hulsbeek duidelijk hoe groot de onvrede de afgelopen jaren is geweest in Duitsland. "Begin dit jaar was die partij nog op sterven na dood, dus het is een bijzonder goed resultaat."

Er zijn volgens de correspondent veel proteststemmen uitgebracht, want ook andere oppositiepartijen, zoals die Linke en milieupartij de Groenen groeiden ten opzichte van de vorige verkiezingen.

Ook de liberale FDP deed het goed. De partij haalde bij de vorige verkiezingen de kiesdrempel niet, maar kreeg bij deze verkiezingen ruim 10 procent van de stemmen.

Coalitie

De grote vraag is nu hoe de coalitie eruit gaat zien, want veel partijen hebben al gezegd dat ze niet willen samenwerken met de AfD. Ook heeft Martin Schulz van de SPD, die met 20 procent de op een na grootste partij is geworden, al aangekondigd dat hij niet in de regering wil. Hij wil de komende vier jaar oppositie gaan voeren, zijn wonden likken en de partij opnieuw 'uitvinden'. De SPD behaalde bij deze verkiezingen het slechtste resultaat in 70 jaar.

Volgens Jeroen Wollaars is er nog maar één realistisch denkbare en uitvoerbare coalitie mogelijk: CDU/CSU met de FDP en milieupartij de Groenen, ook wel de Jamaica-coalitie genoemd vanwege de kleuren van de partijen. Of het er ook van komt is een tweede. "Dat is alsof de VVD met GroenLinks moet gaan samenwerken. Die beide partijen liggen ontzettend ver uit elkaar."

"Vooral Merkels zusterpartij CSU wil ontzettend streng tegen vluchtelingen zijn en de Groenen willen dat juist helemaal niet. Dus om die twee partijen bij elkaar te krijgen, wordt nog een hele kluif."