Groepsportret van uitgelaten buurtbewoners in Utrecht rond een militair van het 49th Reconnaissance Regiment (Polar Bears) · J. P. Hogeweg / Het Utrechts Archief

Feest in Utrecht, maar ook kritiek op losbandigheid

De afgelopen dagen bevond Utrecht zich in een roes van vreugde. Er werd gedanst, gelachen, gejuicht, gehuild, geflirt en gedronken. Ook vandaag was het weer één en al feest in de Domstad.

De dag begon 's morgens vroeg met het luiden van de oude Domklokken, waarna 1600 geallieerde soldaten zich in de Domkerk verzamelden voor een dankdienst. "Machtig was de aanblik van zoveel rustig gezeten, tot voor kort nog strijdende militairen in de kerk", aldus Trouw.

Het zat bomvol, sommige van de in khaki geklede mannen moesten genoegen nemen met een staanplaats. "Alles bijeen een nooit tevoren gezien schouwspel in deze ruimte."

Marcherende tommy's en doedelzakken

Na afloop van de dienst begon de parade, waar zwermen mensenmassa's op af kwamen. "Om 11 uur marcheerden de eerste tommy's met muziek voorop door de Korte Jansstraat", schrijft De Waarheid. "Het was een prachtig gezicht, dit zegevierende trotse leger door onze oude stad te zien paraderen. Een daverend gejuich ging op, toen het doordringende geluid van de doedelzakken naderde."

Op het zonovergoten Janskerkhof was een podium gebouwd, rijkelijk versierd met oranje, Nederlandse en Engelse vlaggen. Hierop stonden verschillende hooggeplaatste autoriteiten, waaronder burgemeester Ter Pelkwijk, te genieten van het schouwspel.

"Na de min of meer plechtige feestelijkheden in de ochtenduren, werden 's middags pas goed de bloemetjes buiten gezet", schrijft De Waarheid. "Hoewel er geen bus of tram meer rijdt in Utrecht en men slechts beschikking heeft over slechte schoenen en fietsen in een vaak deplorabele toestand, was de opkomst van het Utrechtse publiek in het stadion overweldigend."

In de Galgenwaard werden vanaf een uur of twee een aantal concerten gegeven, waarna "het hoogtepunt van de middag" plaatsvond: de voetbalwedstrijd tussen de Britten en het Utrechtse elftal. Een spannende wedstrijd, met als uitkomst een gelijkspel van 2-2. "Het beste resultaat voor deze zeer bijzondere vriendschappelijke ontmoeting", schrijft Het Parool.

De mannen zoeken ontspanning en vertier, trachten met zwarte handel geld te verdienen.

Burgemeester Ter Pelkwijk

Burgemeester Ter Pelkwijk - die door de bezetter van zijn functie was ontheven, maar inmiddels weer op zijn oude plek zit - was bij alle festiviteiten vandaag aanwezig. Ook de afgelopen dagen was hij vaak te zien onder de uitzinnige menigtes.

Ter Pelkwijk is niet altijd te spreken over het gedrag van de geallieerde soldaten in zijn stad. "De mannen zoeken ontspanning en vertier, trachten met zwarte handel geld te verdienen. Met jeeps en trucks wordt soms wild gereden, er vinden vele ongelukken plaats", vertelt hij.

Openlijk vrijen

Bovendien wordt er volgens de burgemeester wel erg intiem omgegaan met de Utrechtse meisjes. "Er wordt gedanst, geflirt, openlijk gevrijd. Dit laatste geeft aanstoot. Maatregelen hiertegen, bijvoorbeeld tegen het zich neervlijen langs de singels en op de grasvelden, zijn moeilijk uitvoerbaar en stuiten op weerstand."

Ook kranten spreken over de innige omgang tussen geallieerde soldaten en Utrechtse vrouwen. Zo heeft Het Parool het over een "oneindige keten van paren" bij een dansfeest in de openlucht op de Veemarkt.

"Op en onder de klanken van sedert lang niet meer gehoorde, maar niettemin nog zeer vertrouwde wijzen, walsten, stepten, huppelden en sprongen daar talloze met oranje en rood-wit-blauw getooide Utrechtse meisjes met hun Hollandse, Canadese of Britse cavaliers in het rond."

De vrouwen en meisjes van Utrecht zijn vandaag in alle rooms-katholieke kerken aangesproken op hun gedrag. "Nu de eerste feestvreugde voorbij is, achten wij het onze plicht de vrouwen en meisjes ernstig te waarschuwen, dat ze zich waardig en voorzichtig hebben te gedragen en geen particuliere relaties met de tijdelijk verblijvende manschappen mogen aangaan", klonk het. "Uw waardig, zedig gedrag zal ook door het geallieerde leger ten zeerste worden gewaardeerd."

Of dat echt zo is, is nog maar de vraag. Ondertussen gaan de festiviteiten in de stad onverminderd door.