"Lang is het geleden dat ik zoveel vlaggen heb gezien. Hele straten waren versierd met lange slingers van kleurige vanen en vlaggetjes. Ieder droeg oranje." Onderwijzer Wim Binnendijk viert in Nijmegen de bevrijding.

De stad haalt het feestje in dat de inwoners acht maanden geleden misten toen de geallieerden arriveerden. Toen werd de stad zo zwaar beschadigd bij de strijd om de vrijheid dat niemand in een feeststemming was. Dat wordt nu ruim ingehaald.

"Uit alle gevels schoten de vlaggenstokken naar buiten. Honderden schoten knalden door de lucht: geweren, tommyguns, mitrailleurs, lichtkogels, vreugdevuren, toortsen maakten alles tot een dolle warreling van geluid en licht."

"Een uur lang beierden de klokken van de Oldenhoven vanmorgen om 8 uur", zegt Goffe Miedema uit Leeuwarden over het moment waarop de capitulatie officieel van kracht werd. "Een blij gevoel maakt zich van je meester als je die weer hoort. Vijf jaar zwegen ze en nog is het een wonder dat de Duitsers ze niet weggehaald hebben."

"Ik wil nu niet meer aan de moffen denken, wat die allemaal gedaan hebben, maar bij het ogenblik blijven en in de toekomst zien."

"Kinderen van 3 en 4 jaar vormen lange optochten", ziet To Hofstra in Sneek. "Hun voornaamste lied is: ABCDEFG, weg met de moffen, NSB!"

Overal moeten de collaborateurs het ontgelden. In Delft is een portret van Mussert aan een paal gehangen met de tekst 'landverrader' en een paar handboeien erop getekend. De ramen van het NSB-kringhuis zijn gesneuveld en de inboedel wordt naar buiten gewerkt. Een portret van Hitler gaat op de Markt met veel gejoel in vlammen op.

De festiviteiten braken gisteravond al uit toen over de radio het bericht kwam dat Montgomery een onvoorwaardelijke overgave had afgedwongen. "We zetten een gekke muts op, dronken de laatste druppel drank die we nog in huis hadden en hosten gearmd van straat naar straat", zegt een inwoner van Boxtel. Mensen zongen Oranje boven en de Zilvervloot, of gewoon Hela Hola.

Voorbij is de nameloze druk die vijf jaar ons volk heeft gekweld.

"Onze taal kent geen woorden om uitdrukking te geven aan hetgeen er thans omgaat in ons aller hart", vatte koningin Wilhelmina de emotie samen in haar eerste radiotoespraak van Nederlandse bodem in vijf jaar.

"Eindelijk zijn we weer baas op eigen erf. Verdwenen zijn het vuurpeloton, de gevangenissen en de martelkampen. Voorbij is de nameloze druk die vijf jaar ons volk heeft gekweld."

In spanning

Dat is overigens nog niet een feit in het hele land. De geallieerden zijn nog niet gesignaleerd in West-Nederland en dus zijn de Duitsers er officieel nog aan de macht. De angst voor represailles werpt een schaduw over de voorzichtige feesten.

"Vanmorgen al om half zeven in de stad om de Engelsen te begroeten. Zij komen nog niet; het kan nog wel enige dagen duren", verzucht Clara Lambert-Gijzen in Leiden. "Wij lopen de gehele dag op straat en zijn doodmoe, maar de Canadezen laten steeds op zich wachten."

"Dat er iets niet in orde was voelde een ieder met de klep van zijn pet", verzucht een inwoner van Delft. Hij somt de geruchten op: SS'ers weigeren te capituleren, Duitsers werpen handgranaten naar huizen met rood-wit-blauwe vlaggen, de nazi's zullen burgers doodschieten als de vlaggen niet gestreken worden.

Of het waar is? Geen idee. Maar "de pret was eraf".