"Moslims NL hebben last van jihad"

Door verslaggever Marc-Robin Visscher

"De gemiddelde moslim heeft er vooral last van dat zijn religie wordt misbruikt door een terreurgroep als IS", zegt Omar Ramadan, directeur van Radar Advies. Hij adviseert de regering en andere overheden over polarisering en radicalisering. Informatie haalt hij uit een netwerk van duizend wijkagenten, jongerenwerkers en jeugdzorgers. Via Twitter stelden luisteraars van het Radio 1 Journaal vragen aan Ramadan die hij hier beantwoordt.

Wat beweegt jongeren die hier zijn geboren ertoe om een gewelddadige strijd aan te gaan terwijl ze dat in hun vorming niet hebben meegekregen?

"Negenennegentig van de honderd radicaliserende jongeren hebben dat niet van hun ouders meegekregen. Sterker nog: veruit de meeste ouders vinden het verschrikkelijk. Die ouders zijn onze partners, omdat we willen dat zij zo vroeg mogelijk hulp zoeken en dat de overheid die dan biedt. Als de overheid alleen maar repressieve maatregelen treft, trekken ouders niet aan de bel. De jongeren zelf laten zich gek maken door leeftijdsgenoten. Er wordt niet veel geronseld, het is vooral een sneeuwbaleffect waarbij jongeren vrienden en kennissen werven."

Hoe krijgen we het jihad-gedachtegoed in Nederland aan de oppervlakte? En hoe ga je het gesprek aan met radicaliserende jongeren?

"Om radicalisering te herkennen moeten moeten hulpverleners worden getraind, en Nederland geniet al bekendheid om haar preventieve aanpak. Onze trainingen worden in het buitenland gekopieerd. Ouders moeten zich veilig voelen om hulp in te roepen en weten dat de overheid meer doet dan alleen maar jongeren arresteren en paspoorten afpakken.

IS (de terreurgroep Islamitische Staat) zei 2 jaar geleden: een brute dictator (Assad) vermoordt onschuldige burgers in Syrië. De Westerse landen doen niets, dus moeten wij zelf die kant op om in te grijpen. Die boodschap sprak veel mensen aan. Daardoor gingen jongeren die kant op om daar te vechten. Maar nu is duidelijk dat Assad nauwelijks bestreden is door IS en dat IS vooral minderheden in Syrië en Irak vervolgt en met dood en verderf een eigen staat wil vestigen. Er verschijnen video's van onthoofdingen op het internet. Ik verwacht dat deze realiteit jongeren minder aanspreekt, en waarschijnlijk zelfs afschrikt."

Maakt het afnemen van paspoorten indruk op radicaliserende jihadisten in Nederland?

"Het maakt geen indruk op jongeren die al heel ver geradicaliseerd zijn. Het kan helpen om mensen tegen te houden, maar lost het probleem niet bij de kern op. Daarvoor is preventie nodig, anders is het dweilen met de kraan open."

Begint de berichtgeving over jihadisme absurde vormen aan te nemen?

Nee. Die lijkt me vrij feitelijk. Ik denk wel dat beleidsmakers en politici er goed aan doen om zowel de repressieve als de preventieve maatregelen te belichten. De laatste tijd wordt vooral de repressie belicht. Ik ben het niet oneens met repressieve maatregelen, zoals het tijdelijk inhouden van paspoorten van mensen die op het punt staan om af te reizen. Maar als alleen repressie wordt belicht, denken ouders en gemeenschappen van radicaliserende jongeren dat de overheid niet thuis geeft wat betreft preventie. Terwijl de Nederlandse preventieve aanpak juist door veel andere EU-landen is overgenomen."

Wat zijn zoal de verschillen en overeenkomsten tussen kruisvaarders van toen en jihadisten van nu?

"Beide groepen gebruikten geweld, beide schoten door in hun geloof en beide hadden weinig op met andersdenkenden."

Waar kun je terecht als je vermoedt dat iemand radicaliseert?

"Nederland had ooit Nuansa, een vraagbaak voor dit soort zorgen. Het kabinet komt nu met nieuwe plannen die hierop lijken. Maar je kunt natuurlijk ook altijd de school, jeudzorg en de wijkagent inschakelen. Zeker bij vroegtijdige signalering moeten die duidelijk maken dat ze niet meteen arresteren, maar vooral bezorgd zijn om jongeren die hun eigen ruiten ingooien door hun school niet af te maken en de prachtige kansen niet grijpen die ons land hun biedt."

Hoeveel Nederlandse moslims zijn radicaal?

"Dat is moeilijk te zeggen. Wat is radicaal? Er zijn bijna een miljoen moslims in ons land, of mensen met een islamitische achtergrond. Niet veel meer dan 130 van hen vechten in Syrië en Irak. Dat is een heel klein deel. Een grotere groep wordt aangesproken door het jihadisme, maar is nog niet vertrokken. Nog steeds is dat een miniem deel van de totale groep moslims.

De gemiddelde moslim heeft er vooral last van dat zijn religie wordt misbruikt door een terreurgroep als IS."