Ouder in huis kan duurder worden

Wie zijn moeder of vader in huis neemt, kan dat vanaf 2015 stevig gaan voelen in de portemonnee. Dat blijkt uit berekeningen (.pdf) die de NOS heeft laten maken door de Federatie Financieel Planners (FFP).

Vooral alleenstaanden met een laag inkomen gaan er financieel fors op achteruit. Hoe lager het gezamenlijke inkomen, hoe meer volwassen kinderen en hun ouders inleveren als ze gaan samenwonen. Twee-oudergezinnen ondervinden niet of nauwelijks financieel nadeel van inwonende bejaarde ouders.

De achteruitgang voor alleenstaanden is vooral het gevolg van het kabinetsbesluit om ouderen te korten op de AOW als ze gaan inwonen bij hun kinderen. Die korting geldt ook voor de bijstand als er sprake is van volwassenen en inwonende volwassen kinderen.

Het kabinet vindt de kortingen gerechtvaardigd omdat mensen die samenwonen minder kwijt zijn aan huur, energie en voedsel. Daarnaast vindt het kabinet dat voor iedereen een opeenstapeling van uitkeringen moet worden voorkomen, ongeacht de relatie die mensen hebben met elkaar. Het besluit is al door de Tweede Kamer goedgekeurd. Op 24 juni buigt de Eerste Kamer zich erover.

Fiscaal partners

De korting wordt vanaf volgend jaar gefaseerd ingevoerd. Ouderen die met kinderen gaan samenwonen, moeten tot 300 euro per maand aan AOW inleveren. Daarnaast is het nu al zo dat uitkeringen en toeslagen van de kinderen omlaag gaan. Dat hakt er bij eenoudergezinnen flink in.

Bijstandsmoeders en hun ouders worden volgens de berekeningen van de FFP het zwaarst getroffen. Hun gezamenlijke inkomensverlies kan oplopen tot 5000 euro per jaar. Andere alleenstaande ouders en hun ouders kunnen er tot 4000 euro per jaar op achteruit gaan.

Dat vooral alleenstaanden inleveren komt doordat zij en hun ouders fiscaal partner worden als ze gaan samenleven. Ze leveren daardoor toeslagen, belastingvoordelen en uitkeringen in. Bij gezinnen met twee ouders gebeurt dat niet. Zij zijn immers al fiscale partners. Vaak hebben zij ook al minder of geen toeslagen vanwege hun hogere gezamenlijke inkomsten.

Voordelen

In de berekeningen is meegenomen dat huishoudens die gaan samenwonen minder huur betalen. Er is niet gekeken naar de voordelen die het samenleven oplevert voor andere kosten, zoals voeding en energie.

Op verzoek van de NOS heeft het Nibud hier wel naar gekeken. De conclusie is dat het delen van die leefkosten inderdaad een groot deel van het wegvallen van inkomsten kan compenseren. Maar dat voordeel wordt weer tenietgedaan door de AOW-korting komend jaar.

De FFP benadrukt dat de kosten van ouderen heel anders zijn dan die van bijvoorbeeld twintigers, en dat het voordeel van samenleven daarom minder groot is dan de standaardberekening kan doen vermoeden.

Mantelzorgboete

Het Nationaal Ouderenfonds benadrukt dat in de praktijk lang niet alle leefkosten worden gedeeld. Volgens Jan Romme van het fonds krijgen mensen die hun oude vader en moeder nu al in huis hebben in 2015 sowieso een paar honderd euro minder per maand te besteden. Dit kan ertoe leiden dat ze besluiten om weer uit elkaar te gaan.

De ANBO noemt de AOW-korting daarom 'de mantelzorgboete'. "Als het kabinet wil dat wij voor elkaar gaan zorgen, is dit allerminst een stimulans."

Gehandicapten

De Vereniging Gehandicapten Nederland wijst erop dat dit ook geldt voor ouderen met AOW die een gehandicapt kind in huis hebben met bijvoorbeeld een Wajong-uitkering. "Deze mensen zijn mantelzorger tot hun dood, en daar worden ze financieel voor gestraft."