Ayrton Senna bij leven al legende
Twintig jaar geleden veranderde de Formule 1-wereld voor altijd. Op 1 mei 1994 verongelukte de Braziliaanse racelegende Ayrton Senna op het circuit van Imola.
Het was een gitzwart weekeinde voor de autosport in San Marino. Op zaterdag was de Oostenrijker Roland Ratzenberger tijdens de kwalificatie uit de bocht gevlogen en omgekomen. De Formule 1-wereld was in shock. Ook Ayrton Senna. Hij nam op zondag als eerbetoon een Oostenrijkse vlag mee in zijn bolide. Maar in de beruchte Tamburello-bocht ging het ook met hem fout.
Met drie wereldtitels, 65 pole-positions en 41 GP-overwinningen heeft Senna een indrukwekkende palmares. Hij werd geroemd om zijn wagenbeheersing, zijn pure snelheid, zijn technische kennis en zijn gedrevenheid. Maar hij was meer dan een succesvolle Formule 1-rijder. De charmismatische Braziliaan was bij leven al een legende en een icoon voor de autosport.
Moeilijk te accepteren
Ook voor de Formule 1-coureurs van nu. "Als kind had ik alle boeken en video's. Senna was de coureur tegen wie ik opkeek, lang voordat ik zelf begon te racen", zei Lewis Hamilton, die negen jaar was toen Senna overleed. "Het was dagenlang moeilijk te accepteren dat mijn held dood was."
Viervoudig wereldkampioen Sebastian Vettel weet nog waar hij was toen Senna overleed. "Ik keek televisie en besefte als zesjarige natuurlijk niet helemaal wat er aan de hand was, maar aan de reactie van mijn vader kon ik zien hoe ernstig het was. Pas later ben ik me echt gaan realiseren hoe groot het verlies voor de sport is geweest."
Geen verrassing
Ayrton Senna werd op 21 maart 1960 geboren als zoon van een Braziliaanse fabrieks- en landeigenaar. Al op vierjarige leeftijd begint zijn interesse in auto's en maakt hij als karter zijn eerste meters. Op zijn zevende laat zijn vader hem al rondrijden in een jeep.
Het is dan ook geen verrassing dat hem een race-carrière wachtte. Via de Formule Ford en de Britse Formule-3 maakt de Braziliaan in 1984, op 21-jarige leeftijd, zijn debuut in de Formule 1. In zijn eerste seizoen weet hij bij de bescheiden renstal Toleman drie keer het podium te halen. Een jaar later verkast hij naar Lotus, waar Senna - gespecialiseerd in het rijden in slecht weer - op 21 april 1985 in de stromende regen in Portugal zijn eerste GP-zege boekt.
Legendarische duels
De definitieve heerschappij van Senna begint in 1988, als hij de overstap maakt naar McLaren. In zijn eerste seizoen boekt hij acht GP-overwinningen en wint hij zijn eerste wereldtitel. Ook in 1990 en 1991 is de Braziliaan de beste ter wereld. De duels die hij daarbij uitvecht met zijn grote rivaal Alain Prost zijn legendarisch.
Beruchte hoogtepunt van hun strijd, en volgens sommigen een dieptepunt, is de manier waarop Senna in 1990 wereldkampioen wordt. In de laatste race van het seizoen, de GP van Japan, crashen beide coureurs na een botsing in de allereerste bocht, waardoor de titel voor Senna is. "Je hoeft geen Einstein te zijn om uit te dokteren wie er schuld was aan die botsing", zei McLaren-baas Ron Dennis later. "Ik denk ook niet dat Senna er trots op was."
Mythische status
In Brazilië had Senna toen al eenzelfde mythische status bereikt als voetballer Pelé. Het Braziliaanse voetbalelftal had sinds 1970 niets meer gewonnen, politiek en economisch ging het slecht, maar de Brazilianen vonden troost in de successen die de devote katholiek hen bijna wekelijks voorschotelde. Dat Senna na iedere overwinning met de Braziliaanse vlag zwaaide en miljoenen van zijn fortuin besteedde aan arme kinderen, hielp daar ook aan mee.
In 1994 stapt de Braziliaan - voor één miljoen dollar per race - over naar Williams-Renault. De derde race, op het circuit van Imola, zou zijn laatste worden: in de Tamburello-bocht verliest Senna de grip over zijn Williams en rijdt hij met zo'n 230 kilometer per uur rechtdoor op een betonnen muur. Vier uur later wordt hij in een ziekenhuis in Bologna doodverklaard. De oorzaak zou een afgebroken stuurkolom zijn geweest.
Staatsbegrafenis
De dood van Senna komt hard aan in de Formule 1-wereld, waar de veiligheidsmaatregelen sindsdien flink zijn opgeschroefd. In Brazilië is het verdriet immens. De kist met Senna wordt tijdens de vlucht naar zijn vaderland niet - zoals gebruikelijk - in het bagageruim vervoerd, maar in de business class. De Braziliaanse regering besluit tot een staatsbegrafenis en kondigt drie dagen van nationale rouw af.
Honderdduizenden Brazilianen staan langs de weg als de kist met Senna, op een brandweerwagen geflankeerd door militairen te paard, naar zijn laatste rustplaats in São Paulo wordt gebracht. De kist wordt gedragen door collega-rijders als Alain Prost, Jackie Stewart, Damon Hill en Rubens Barichello.
Eerbetoon
De wereldtitel gaat in 1994 naar een talentvolle jonge Duitser: Michael Schumacher. Hij draagt de titel op aan Ayrton Senna, net als het Braziliaans voetbalelftal dat later dat jaar eindelijk weer eens wereldkampioen wordt.