Krim was Chroesjtsjovs cadeautje

Het is maar een smalle strook land die de Krim verbindt met de rest van Oekraïne. Op sommige stukken is de Landengte van Perekop slechts 4 kilometer breed. Het is een passend symbool voor de kwetsbare banden tussen het schiereiland en de rest van het land. Het is een gespannen situatie die voortkomt uit een pennenstreek van Sovjetleider Chroesjtsjov.

Van oudsher heeft de Krim meer met Rusland dan de rest van de Oekraïne. Het is eeuwenlang Russisch geweest, 60 procent van de bevolking noemt zich nog Rus en de machtige Zwarte Zeevloot van Moskou heeft er nog altijd zijn thuisbasis.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat een groot deel van de bevolking op de Krim de ontwikkelingen in Kiev met argusogen volgt. Ook in Moskou houdt men nauwlettend in de gaten of de Russische belangen niet zullen lijden onder de veranderingen.

Verbannen

Vanwege de strategische ligging in de Zwarte Zee is de Krim al eeuwenlang gewild. In de dertiende eeuw werd het gebied door de Tataren uit Azië veroverd, die er eeuwenlang een kanaat hielden. In 1783 werd het schiereiland bij Rusland gevoegd.

Daarmee was de strijd zeker niet voorbij. In de negentiende eeuw voerden Frankrijk en Groot-Brittannië namens Turkije er de Krimoorlog tegen Rusland. In 1918 werd het schiereiland bezet door de Duitsers, die ook in de Tweede Wereldoorlog het gebied weer veroverden.

Toen Stalin het gebied terugveroverde, rekende hij genadeloos af met de Tataarse bevolking, die hij beschuldigde van collaboratie met de Duitsers. In 1944 werd het hele volk verbannen naar Siberië, hun plek werd ingenomen door etnische Russen. De onafhankelijke Krimrepubliek werd bij de Sovjetunie gevoegd.

Geschenk

Pas in 1954 komt Oekraïne voor in het verhaal. Op 19 februari nam Chroesjtsjov het besluit de Krim te schenken aan zijn geboorteland. Hij redeneerde dat het gebied "economisch, territoriaal en cultureel" beter bij Oekraïne paste.

Het besluit werd enkele dagen later bekendgemaakt in de staatskrant Pravda; het bericht was nog geen tien regels lang. Het besluit veranderde dan ook weinig aan de situatie: doordat Sovjetrepubliek Oekraïne met Rusland was verenigd in de USSR, veranderde er enkel op papier iets.

Ingewikkeld

Dat veranderde door het uiteenvallen van de USSR in 1991. Waar het eerst slechts om puur formele grens ging, raakte de Krim nu de aansluiting met Rusland kwijt.

Bovendien maakten veel Tataren gebruik van de mogelijkheid eindelijk terug te verhuizen, waardoor de situatie alleen maar ingewikkelder werd. Ze eisten hun voormalige huizen en terreinen weer op, waar anderen al tientallen jaren woonden.

Tegenwoordig noemt ruim één op de tien bewoners van de Krim zich Tataar, en zij zijn juist tegen Russische invloed.