"Kinderen komen op straat te staan"
"Als er geen geld binnenkomt, moet je op een gegeven moment harde keuzes maken", zei Kinderombudsman Marc Dullaert in het Radio 1 Journaal. De Eerste Kamer behandelt vandaag de Jeugdwet. Die wet maakt gemeenten volgend jaar verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Die decentralisatie moet de zorg eenvoudiger en efficiënter maken. Dullaert vreest dat de meest kwetsbare kinderen buiten de boot vallen.
U heeft al eerder een brandbrief geschreven, waarom nu opnieuw?
"Het gaat niet om belangen van instanties, het gaat om heel kwetsbare kinderen die letterlijk op straat komen te staan. Instellingen in de jeugdzorgbranche en de gemeenten zijn al maanden bezig zijn met een overgangsregeling. De gesprekken zijn dit weekend op niets uitgelopen. Dat betekent dat specialistische instellingen nu niet voldoende contracten binnenkrijgen om overeind te blijven. De instellingen dreigen dus om te vallen."
Waar liepen de gesprekken op vast?
"De gemeenten kennen hun budgetten nog niet, dus die kunnen nog geen plaatsen of behandelprojecten in de zorginstellingen aankopen. Ondertussen lopen de kosten bij die instellingen door. Binnen enkele maanden dreigt een aantal de deur te moeten sluiten en dat gaat ten koste van die kinderen."
Om welke kinderen gaat het?
"Het gaat ongeveer om 200.000 kinderen en dan de meest kwetsbare. Het zijn kinderen met een licht verstandelijke beperking, met psychiatrische problemen, verslavingsproblemen en kinderen die niet meer thuis kunnen wonen door complexe problemen."
Volgens cijfers van het SCP deden in 2010 262.500 kinderen bijna 400.000 keer een beroep op een voorziening.
Jeugd-ggz 198.000 Verstandelijk beperkten 44.100 Provinciale jeugdzorg 98.400 Jeugdbescherming 44.300 Jeugdreclassering 11.900 Jeugdzorg Plus 1400
Wat vraagt u aan de staatssecretaris Van Rijn en de Eerste Kamer?
"Ik ben niet tegen de nieuwe Jeugdwet. Het idee dat gemeenten in staat zijn om sneller hulp te organiseren, en versnippering tegen te gaan is geen slecht idee. Maar ik vraag een gefaseerd overgangsplan op operationeel niveau. Er moet een zachte landing komen. Je kunt niet van de ene op de andere dag enorme bezuinigingen doorvoeren. Daarnaast vraag ik om een financieel vangnet. De Nederlandse staat is verantwoordelijk voor de zorg van deze meest kwetsbare kinderen."
De gemeenten gaan straks over deze zorg, weten ze er daar voldoende vanaf?
"Niet allemaal. Maar een kwart van de regio's is goed voorbereid. Dat betekent driekwart niet. Daarin schuilt ook een risico van rechtsongelijkheid. Als kind kom je in een loterij terecht. Als je woont in een gemeente waar wel alles op orde is, dan heb je geluk gehad. Woon je in een gemeente die de zaken niet op orde heeft, dan val je buiten de boot."
Heeft dat te maken met nalatigheid van die gemeenten?
"Ik zou het geen nalatigheid durven noemen. Het heeft te maken met de snelheid van het hele proces. Wij proberen deze decentralisatie versneld in te voeren, terwijl een land als Denemarken er zes jaar over deed. Daar waren pas na twee jaar positieve effecten te zien van die transitie. Daar zijn enkele zorginstellingen omgevallen."
Het is moeilijk voor te stellen dat er instellingen zijn die kinderen op straat zetten?
"Ik hoop het ook niet, maar ik ben een realist. De zorg die deze instellingen bieden kost miljoenen. Als je de zorg hebt over honderden kinderen en er komt geen geld binnen, dan moet je op een gegeven moment harde keuzes maken."
Dus u pleit voor een zachte en lange landing?
"Ik denk dat het geld dat de instellingen krijgen over een periode van een paar jaar langzaam kan worden afgebouwd. Bedrijfstechnisch is dat beter. Dat geeft de gemeenten ook de mogelijkheid om kennis op te bouwen."